Nieuw medicijn, AZD1775, geeft hoopvolle resultaten bij onbehandelbare eierstokkanker
ArrayEen nieuw type kankermedicijn, dat op dit moment bekend staat onder de codenaam AZD1775, blijkt vrij effectief te zijn bij patiënten met eierstokkanker die niet op chemotherapie reageren. Normaal is de prognose voor deze patiënten erg slecht. Dankzij de combinatie van het nieuwe medicijn met chemotherapie leefden zij gemiddeld nog 12 maanden, en in enkele gevallen flink langer. Dit alles blijkt uit onderzoek van prof. dr. Jan Schellens van het Antoni van Leeuwenhoek, dat nu is gepubliceerd in het Journal of Clinical Oncology.
Het middel AZD1775 werkt op een heel andere manier dan klassieke chemotherapie. Chemotherapie zorgt ervoor dat tijdens het delen van cellen schade aan het DNA ontstaat. Het idee is dat er zo veel schade ontstaat dat de cellen niet kunnen overleven. Omdat kankercellen veel sneller delen dan andere cellen in het lichaam, heeft chemotherapie op hen het meeste effect. Tijdens het delen doorlopen cellen een aantal vaste stappen. Hieronder zijn twee kleine pauzes waarin de cel de tijd neemt om eventuele schade aan het DNA te repareren. En dat is waar AZD1775 komt kijken: dit medicijn legt de tweede van deze herstelpauzes plat.
Dubbel zo hard
“Het effect daarvan is dat de kankercellen ontstane DNA-schade niet kunnen herstellen.”, legt Jan Schellens uit. “Het idee is dus dat als je AZD1775 combineert met chemotherapie, dit dubbel zo hard aankomt bij de kankercellen. Zelfs kankercellen die eerst ongevoelig waren voor chemotherapie, kunnen door de combinatie van de chemo met AZD1775 toch worden aangepakt.”
Schellens voerde eerder al een zogenaamde fase 1 klinische studie uit met het middel, om de veiligheid ervan te testen. Het huidige onderzoek is een fase 2 klinische studie: een onderzoek onder een nog beperkte groep patiënten om naar de werkzaamheid te kijken. Het middel is getest onder 23 vrouwen met eierstokkanker bij wie chemotherapie alleen geen effect had. Bovendien hadden al deze vrouwen een mutatie in het ‘kankergen’ p53. Een mutatie in dit gen zorgt ervoor dat de kankercellen ook tijdens de eerste van de genoemde herstelpauzes tijdens hun deling geen DNA-schade kunnen repareren.
Langere overleving
“Voor deze groep patiënten is op dit moment geen enkele behandeling beschikbaar, en hun vooruitzichten zijn zeer slecht.”, aldus Schellens. “Toch zagen we dat 43 procent van hen in enige mate baat had bij de combinatie van AZD1775 en chemotherapie. Zij overleefden significant langer dan ze zonder de therapie zouden hebben gedaan. We zijn in 2010 met dit onderzoek gestart. Twee patiënten reageerden zo goed op de therapie dat ze nu nog altijd in leven zijn. Terwijl de prognose eerst was dat zij nog maar enkele maanden hadden.”
Hij vervolgt: “Heel bijzonder aan dit onderzoek is dat we de vrouwen precies dezelfde chemotherapie hebben gegeven als waar zij in de eerste instantie niet op reageerden. Maar nu met iets extra’s erbij. En dan werkt het dus opeens wel! Er lopen op het moment ook proeven met AZD1775 waarbij het als zelfstandig medicijn wordt gegeven. Maar ik ben ervan overtuigd, gezien de manier waarop het middel werkt, dat juist de combinatie met chemotherapie effectief is.”
Schellens hoopt dat de veelbelovende resultaten van deze studie de fabrikant ertoe aan zal zetten een vervolgstudie te doen, op grotere schaal. Bovendien vermoed hij dat het middel ook effectief kan zijn bij andere vormen kanker met een mutatie in het gen P53.
Bron: AvL