Kan DNA mijn (on)gezondheid voorspellen?
ArrayVPRO Tegenlicht: Mijn DNA. zondag 12 april, ca. 21.43 uur, NPO 2
Van hartziektes tot depressie, het wordt steeds duidelijker welke genen een rol spelen bij veel voorkomende aandoeningen. Maar wat zit er in je genen en in hoeverre wordt je gevormd door je omgeving? Filmmaker Roland Duong had een moeder met schizofrenie en is nieuwsgierig of hij een erfelijk risico met zich meedraagt. Hij liet zijn eigen DNA testen en ging bij vermaarde DNA-wetenschappers langs om erachter te komen wat een DNA-test je kan vertellen. Welke erfelijke ziektes zitten in ons DNA verborgen? En willen wij dit allemaal wel weten?
Terwijl twintig jaar geleden nog vele landen honderden miljoenen moesten investeren in The Human Genomen Project om het DNA van één mens in kaart te brengen, kan nu ieder mens zijn eigen DNA laten analyseren. Veel mensen doen dat ook. Voor een schappelijke prijs testen Silicon Valley bedrijven als 23andMe en Ancestry.com jouw DNA.
Nature vs nurture
Vooraanstaand DNA-wetenschapper Robert Plomin stelt dat DNA ons leven meer beïnvloedt dan we door hebben. ‘Opvoeding is ook belangrijk maar doet er niet zoveel toe, want je DNA bepaalt hoe je met je omgeving omgaat’, beweert Plomin. Duong test deze stelling op zijn broers: gedeeld DNA en alle drie dezelfde schizofrene moeder, maar in hoeverre heeft dat hun levens beïnvloed? Wat blijft over van het nature vs nurture debat in de DNA-revolutie?
Duong besluit bij het Nederlandse bedrijf Igene zijn DNA te Laten testen. Hij praat met Jaap Goudsmit en Fransje van der Waals, een wetenschappelijk artsenkoppel dat onderzoek verricht naar de betrouwbaarheid van DNA-testen. Duong krijgt de resultaten van zijn test te horen bij de VU, die ook een gezaghebbend DNA onderzoeksteam heeft, onder leiding van Danielle Posthuma. Zijn genetisch risico profiel onthult veel, maar wat zegt het eigenlijk?
Dilemma’s
Bij het laten uitvoeren van een DNA-test liep Duong tegen allerlei persoonlijke en ethische dilemma’s aan. Wat gebeurt er met je DNA als je dat opstuurt naar een Silicon Valley bedrijf als 23&me? Gaat Big Pharma of een verzekeringsbedrijf er dan met je DNA-informatie vandoor? En wat heb je eraan als je een verhoogde kans hebt op een ziekte waar geen medicijnen voor bestaan? Of als blijkt dat je een verhoogde kans hebt op depressie of schizofrenie?
Tegenlicht over de voordelen en dilemma’s van de DNA-revolutie aan de hand van het persoonlijke verhaal van Roland Duong.
Met o.a.:
- Robert Plomin, psycholoog en geneticus
- Jaap Goudsmit, medisch onderzoeker en auteur
- Fransje van der Waals, medisch specialist, oprichter Health[e]Foundation
- Danielle Posthuma, statistisch geneticus VU Amsterdam
- Philip R. Jansen, Epidemiologist Amsterdam UMC
Regie: Roland DuongResearch: Tom Reijer
Quotes
Danielle Posthuma: “Het debat over nurture-nature: wat heeft meer
invloed, opvoeding of de genen, is achter de rug, de wetenschap is er
over uit…”.
Robert Plomin: ‘Ouders en
opvoeding zijn belangrijk maar doen er niet toe! Naar mate je ouder
wordt ga je steeds meer leven naar jouw DNA en vallen omgevingsfactoren
steeds meer weg’.
Jaap Goudsmit: “Het grote
thema is: Wie bezit uiteindelijk jouw DNA-informatie? Misschien gaan we
naar een nieuw model waarbij bedrijven moeten betalen voor jouw DNA.”
Meet Ups en meer informatie
Door heel het land wordt er op verschillende plekken nagepraat over deze uitzending. Wil je bijdragen aan het gesprek? Kijk voor een Meet Up bij jou in de buurt op: https://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/meetups/kalender.html
Wil je meer informatie over de VPRO Tegenlicht Meet Ups, neem dan contact op via [email protected].
Bron: VPRO
