Hoogleraar immunologie Van Loghem overleden
Array‘Godfather’ is 90 jaar geworden
De voormalig directeur van het Centraal Laboratorium voor de Bloedtransfusiediensten (CLB), prof. dr. Johannes Jacobus van Loghem, is deze week overleden. Dat maakte zijn familie vrijdag bekend. Van Loghem was de eerste hoogleraar immunopathologie in Europa. Hij is 90 jaar geworden.
De ‘godfather’ van de Nederlandse immunologie. Zo omschreef de jury van de Catharijneprijs Van Loghem in 1990. De emeritus hoogleraar kreeg dat jaar de prijs, ingesteld als erkenning voor het gehele oeuvre van gevestigde onderzoekers, voor zijn wetenschappelijke prestaties op het gebied van immunologie en infectieziekten.
Prominente rol
“Als pionier in de immunologie speelde hij een prominente rol in het bloedgroepenonderzoek, in het bijzonder in het onderzoek naar de rhesusfactor”, zo omschrijft de stichting Sanquin de wetenschapper in een rouwadvertentie.
Hij kwam in 1945 bij het CLB binnen als eenvoudig reserve-officier van gezondheid en verliet het instituut 32 jaar later als internationaal bekende persoonlijkheid. In de eerste jaren – omdat hij een zoon van een beroemde vader was noemde hij zich toen nog nederig J.J. van Loghem Jr. – was hij hoofd van het bloedgroepenonderzoek, bij zijn vertrek was hij hoofd van het hele CLB. En al bijna een legende.
Zijn flair, zijn charme, zijn stemmingen, zijn liefde voor de beeldende kunst, zijn geloof in nieuwe initiatieven, zijn kennis omtrent de Haagse geldpotjes, zijn old-boys-circuit, zijn bereidheid tot luisteren (niet altijd), zijn verslingerdheid aan het CLB – ze werden in de loop der jaren allemaal onderwerp van verhalen die (al dan niet hardop verteld) onder CLB’ers de ronde deden.
In 1950 werd Van Loghem, inmiddels ‘dr.’, directeur van het CLB als opvolger van dr. Spaander, die naar het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid vertrok. In 1959 werd hij tevens buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam.
Talloos was het aantal publicaties dat van zijn hand verscheen – in veel gevallen samen met andere CLB’ers. En talloos waren zijn buitenlandse contacten. Reizen, lezingen, conferenties, uitwisseling van kennis en ideeën, de naam van het CLB hooghouden buiten de grenzen – het was bij Van Loghem allemaal in goede handen.
‘En nog iets waar het CLB zijn voordeel mee deed,’ memoreert een oudgediende, ‘was dat hij kleurrijke mensen binnenbracht. Mensen die niet alleen iets presteerden, maar die ook bijdroegen aan de goede stemming.’ Een van die mensen was Van Loghems toekomstige echtgenote, dr. Erna Langereis. Zij verrijkte het CLB niet alleen met een nieuwe tak van medische research (serologisch reuma-onderzoek) maar ook met haar tomeloze energie en ondernemingslust.
Zonder de deskundige en toegewijde inzet van zijn mede-directeuren had Van Loghem zijn ideeën nooit kunnen realiseren. Hier de voltallige directie met haar vaste adviseurs en een gast. Van links naar rechts, bovenste rij: J. de Bruijn, RA, economisch directeur; een gast; drs. H.F. Stallman, internist, medisch directeur; dr. J. Spaander, arts, directeur riv, adviseur; dr. G.G.A. Mastenbroek, chemicus, staflid Amstelbrouwerij, adviseur; dr. H.W. Krijnen, chemicus, directeur productie en technische zaken. Onderste rij: dr. P.G. Hoorweg, internist, lid van het Curatorium van de Universiteit van Amsterdam, adviseur; prof. dr. J.J. van Loghem, arts, wetenschappelijk directeur en voorzitter van de directie; drs. L. Harenberg, apotheker, farmaceutisch directeur.
Ook in de kunstwereld wist Van Loghem een grote naam op te bouwen. De locatie CLB van Sanquin bezit volgens de instelling dankzij hem de oudste bedrijfskunstcollectie van Nederland. ‘Van Loghem begon in 1959 met het verzamelen van kunst voor het CLB’, zo vermeldt de website van Sanquin. ‘Hij geloofde destijds heilig in een creatieve kruisbestuiving tussen kunst en wetenschap, mits op hoog niveau bedreven. Kunst in een laboratorium moest inspirerend werken.’
Van Loghem wordt zaterdag 6 augustus gecremeerd in crematorium Westgaarde in Amsterdam.
Bron: ANP & Sanquin
