Acute zorg: over schakels en functies CVZ
Array
Uitgangspunt voor een adequate acute-zorgverlening is het verlenen van de juiste zorg op het juiste moment, op de juiste plaats, door een hulpverlener met de vereiste deskundigheid. Daarbij geldt dat iedere zorgvraag die de betrokkene als acuut presenteert, ook als zodanig wordt behandeld. Het is de patiënt die de spoedeisendheid in eerste instantie inschat. Deze inschatting kan verschillen van de medische inschatting. Achteraf blijkt dan ook vaak, dat geen acute zorg nodig was. Er was sprake van uitstelbare zorg of eventueel had ook geruststelling volstaan. Dit geeft al een indicatie van mogelijke doelmatigheidswinst binnen de acute zorg. Omdat mensen niet altijd goed weten bij welke instantie zij terecht moeten met hun acute-zorgvraag, wenden zij zich niet altijd onmiddellijk tot de juiste hulpverlener. Ook hierdoor ontstaat er ondoelmatigheid in de keten. Vele onderzoeken hebben zich al beziggehouden met tekortkomingen binnen de acute zorg, zowel organisatorische als medisch-inhoudelijke. Belangrijke constatering is dat deze zorg nog bij lange na niet als keten is georganiseerd en werkt, en weinig patiëntgericht is. De verschillende schakels opereren nog teveel los van elkaar. Het ontbreken van een bestuurlijke verantwoordelijkheid voor het functioneren van de acute zorg als keten is hieraan voor een deel debet. Concrete tekortkomingen die verschillende, recente onderzoeken signaleren, zijn o.a.:1
- de burger weet niet waar hij met zijn acute zorgvraag aan
- het juiste adres is : huisartsenpost of spoedeisende eerste
- hulp van het ziekenhuis. Deze onduidelijkheid leidt tot een
- onnodig hoog aantal zelfverwijzers op de SEH;
- beschikbaarheid en bereikbaarheid van huisartsenposten
- schieten volgens sommigen tekort;
In het signalement doet het CVZ aanbevelingen voor verbeteringen in de acute-zorgketen. De acute-zorgketen kent een aantal bestendige problemen rond de bereikbaarheid en organisatie van de zorg. Dit signalement biedt oplossingsmogelijkheden en plaatst deze in het perspectief van de aanstaande Zorgverzekeringswet. Een analyse van de zorgvraag binnen de acute zorg vormt in dit signalement de basis voor de opzet en beschrijving van de functies (functionele onderdelen van het zorgaanbod, los van de betrokken zorgdomeinen) die in de keten (alle delen tezamen) (moeten) worden uitgeoefend. Ook gaat het signalement in op de eisen die aan deze functies moeten worden gesteld en op welke wijze deze vorm en inhoud kunnen krijgen in de regio. Daarnaast bevat het een analyse van initiatieven in een zestal regio’s die meer samenhang en doelmatigheid in de keten proberen te verwezenlijken. Deze analyse besluit met een beschrijving van de belemmerende factoren die de regio’s daarbij ervaren. Het begin van de acute zorgketen is het belangrijkst omdat sturing daar het meeste effect heeft voor de rest van de keten. Vandaar dat de eenduidige toegang en regie nader beschouwd wordt. Hier valt op de korte termijn de meeste winst te behalen in termen van patiëntgerichtheid, kwaliteit en doelmatigheid. Het signalement beschrijft hoe een eenduidige toegang er uit kan zien, om vervolgens over te gaan tot de aanbeveling een landelijk Programma van Eisen op te stellen, dat een richtinggevend kader moet vormen voor de inrichting van de keten in de regio’s. Ook de andere –volgende- functies in de keten komen aan bod. Daarvoor doet het signalement de aanbeveling een ‘prestatie-overleg’ in te voeren dat de zorgverzekeraar ondersteunt bij het voeren van coördinatie van de functies in de keten. Een overleg dat complementair moet zijn aan het in de WTZi (Wet Toelating zorginstellingen) geregelde bekostiging en besturing goede overdracht Zorgverzekeringswet beleidsagenda zorginhoudelijke ketenoverleg. In dit overleg spelen de traumacentra een initiërende rol. De bekostiging en besturing van de functies in de keten zijn ook onderwerp van analyse. Uit de analyse blijkt dat de bekostiging in de huidige opzet aanbodgedreven is en niet uitgaat van het product en dat budgetten niet flexibel ingezet kunnen worden. Wat de besturing betreft prevaleert in de huidige situatie een sturing vanuit de domeinen van de betrokken aanbieders van zorg boven een processturing. De conclusie van het onderzoek is dat een bekostiging en besturing van de acute-zorgketen die op functies zijn geënt meer kunnen aansluiten bij een inrichting van de keten op basis van de zorgvraag. Bij een systeem van processturing is het belangrijk om een goede overdracht tussen de verschillende schakels van de keten te regelen. Het CVZ schaart zich achter de aanbeveling van het onderzoek om de invulling hiervan over te laten aan het regionale beleid. Het zorgaanbod is dan verantwoording schuldig voor de wijze waarop dit gebeurt aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de NZA. Het signalement geeft verder een beschouwing van het werken met functies in de keten vanuit het perspectief van de aanstaande Zorgverzekeringswet en de daarin vastgelegde aanspraken op verzekerde zorg. Het signalement besluit met concrete voorstellen voor een beleidsagenda die de acute-zorgketen een stap verder moet brengen bij de gewenste vraaggerichtheid, samenhang en doelmatigheid. Hieronder valt met name het opstellen van het genoemde Programma van Eisen voor eenduidige toegang en regie dat een één-loketfunctie uitwerkt en omvat verder:
- vaststellen van de eisen die aan de functies gesteld moeten worden;
- ontwikkelen van een nieuwe bekostigingssystematiek met de functies als uitgangspunt;
- het uitvoeren van een business case met als uitgangspunt de functionele benadering van de acute-zorgketen.
Het CVZ neemt een aantal acties zelf ter hand en faciliteert waar mogelijk bij de overige genoemde activiteiten. Download hier het rapport (PDF)
Bron: CVZ
