Leesbaarheid bijsluiters onder de maat
Array
Mensen willen begrijpelijke taal en grotere letters
De leesbaarheid van bijsluiters laat te wensen over. Te vaak kunnen mensen relevante informatie niet vinden of begrijpen ze niet wat er staat. Dit blijkt uit een onderzoek waarbij de Consumentenbond samen met de Universiteit Utrecht de bijsluiters van drie veel gebruikte medicijnen liet testen door een panel van consumenten.
Met de bijsluiters in de hand hebben drie panels van ieder 50 personen een serie vragen beantwoord over bijvoorbeeld bijwerkingen, gebruiksinstructies en situaties waarin het middel niet gebruikt mag worden. Er zijn bijsluiters onderzocht voor Oxazepam (middel tegen angststoornissen en slaapproblemen), Bisoprolol (bij hoge bloeddruk) en Rosuvastatine (cholesterolverlager). Deze geneesmiddelen, die onder allerlei merknamen op de markt zijn, komen alle drie voor in de top-100 van meest voorgeschreven medicijnen.
De onderzochte bijsluiters scoren alle drie onder de maat. Gemiddeld lukt het slechts een kwart van de proefpersonen om 80% van de vragen goed te beantwoorden. In totaal is 25% van de gevraagde informatie voor het panel onvindbaar, en wordt de passage in de tekst wel gevonden dan is in 10% van de gevallen niet duidelijk wat er precies bedoeld wordt. Door de cijfers over het ‘vinden’ en ‘begrijpen’ met elkaar te combineren wordt duidelijk hoe leesbaar de bijsluiters zijn. Rosuvastatine komt tot een leesbaarheidsscore van 71%, Bisoprolol scoort 67% en Oxazepam komt uit op 66%. De Europese norm schrijft voor dat in een leestest gemiddeld 80% van de vragen goed moet worden beantwoord. Geen van de drie bijsluiters haalt deze norm.
Medicijnen geven het beste resultaat als ze op de juiste wijze en op het goede moment van de dag worden ingenomen. En wanneer mensen onvoldoende op de hoogte zijn van bijwerkingen, kan dat verstrekkende gevolgen hebben. Daarom is het van belang dat mensen de voor hen relevante informatie in de bijsluiter kunnen vinden, en vervolgens ook begrijpen. In de test gaat dat vaak mis. Hoewel de test niet representatief is voor alle geneesmiddelen, ligt het voor de hand dat ook de leesbaarheid van andere bijsluiters tekortschiet. De Consumentenbond gaat de uitkomsten daarom aankaarten bij het ministerie voor Volksgezondheid, het College Beoordeling Geneesmiddelen (CBG) en de brancheorganisatie van farmaceutische bedrijven (Nefarma).
Het opstellen van bijsluiters is gebonden aan strikte regels. Ze mogen niet verwarrend of misleidend zijn en er is een Europese richtlijn die de leesbaarheid moet bewaken. Voor nieuwe geneesmiddelen moet de fabrikant een leesbaarheidstest laten uitvoeren. Dit systeem is niet waterdicht, blijkt nu. Zo is de bijsluiter voor Rosuvastatine door de fabrikant onderworpen aan een officiële test en vervolgens goedgekeurd, maar deze voldoet in het onderzoek van de Consumentenbond en de Universiteit Utrecht niet aan de Europese 80%-norm.
De Consumentenbond en de Universiteit Utrecht hebben het panel ook gevraagd wat er aan de bijsluiters veranderd moet worden. Ongeveer de helft van hen pleit voor begrijpelijke taal en voor een duidelijke inhoudsopgave. Daarnaast moet ook de vormgeving van de bijsluiter anders. Van de in totaal 150 respondenten pleit 35% voor grotere letters en vindt 43% dat farmaceuten duidelijker moeten aangeven wat belangrijk is, bijvoorbeeld door vette of schuine letters te gebruiken.
Lees hier het onderzoeksverslag van de Consumentenbond en de Universiteit Utrecht (pdf).
