Prijzenslag AWBZ zorgcontractering zorgt voor verschraling
ArrayDe ouderenzorg en zorg voor chronisch zieken wordt ook dit jaar weer schraler. Zorgkantoren hebben de druk op zorgaanbieders verder opgevoerd door lagere tarieven te bedingen, bovenop de landelijke efficiencykortingen. Dat blijkt uit onderzoek van ActiZ onder haar leden. Dit eenzijdige prijsbeleid werpt ongetwijfeld vruchten af als kostenbeheersing belangrijker is dan goede zorg. Toereikende en goede zorg leveren, die voldoet aan de vraag van de cliënt, wordt op deze manier onhaalbaar.
De in 2007 toegezegde extra 248 miljoen (zo'n 6% van het verpleeghuisbudget) bestemd voor meer handen aan het bed, verdwijnt voor een deel door het inkoopbeleid van zorgkantoren, die de tarieven in de afgelopen periode met gemiddeld 3% hebben gekort. De verdeling van het extra geld wordt bovendien telkens uitgesteld. Aad Koster: "De sturing op kosten levert de zorgkantoren mogelijk een pluim op van de overheid, maar dit beleid maakt kwaliteitsverbetering simpelweg onmogelijk. Ik vraag de overheid dan ook met klem om eerlijke en heldere keuzes te maken ten aanzien van de AWBZ zorg. Als kostenverlaging en regeldrift de doelstelling is, dan is de overheid goed bezig met het continu afknijpen van de zorgverlener. Als daarentegen de zorgvraag en de keuzevrijheid van de cliënt centraal dienen te staan en we ouderen op een respectvolle manier willen verzorgen in hun laatste levensfase, is dit slecht beleid!"
Resultaten onderzoek
Uit onderzoek van ActiZ onder haar leden naar de zorgcontractering 2008, blijkt dat de overgrote meerderheid naast landelijke – door de overheid opgelegde – efficiencykortingen, ook gekort wordt op de tarieven voor zorg door de zorgkantoren. De tarieven voor verpleeg- en verzorgingshuiszorg zijn inclusief de landelijke korting, met respectievelijk 3,1% en 4,8% gekort. De tarieven voor zorg thuis zijn gemiddeld genomen, inclusief de landelijke korting, in de afgelopen periode inmiddels gekort met bijna 9%. Bovendien heeft bijna 90% van de zorgaanbieders prijsafspraken gemaakt waarbij de tarieven onder de kostprijs liggen (onder het zogenaamde maximumtarief, zie pag.3 voor toelichting). Deze kortingen die sinds 2004 jaarlijks opgevoerd worden, leiden tot een sluipende wurggreep die gestaag knellender wordt, aldus een lid van ActiZ.
Onredelijke eisen en cliëntenstops
Behalve kortingen legt het zorgkantoor ook vaak onredelijke eisen op aan de zorgaanbieder, zoals zorg blijven leveren nadat de hoeveelheid zorg waarvoor budget (het productieplafond) is afgesproken, al op is. Aad Koster: "De zorgondernemer wordt in de meeste gevallen geacht deze extra zorg uit eigen zak te betalen. Dat zijn toch spelregels die je in het zakelijk verkeer – waaraan de zorg dient deel te nemen – zelden tegenkomt. Zorgaanbieders laten niet graag een klant in de kou staan, maar onbetaalde rekeningen brengen de bedrijfsvoering in problemen. Dit dwingt zorgaanbieders tot het instellen van cliëntenstops."
Verwachte problemen
Maar liefst 60% van de zorgaanbieders verwacht in de loop van het jaar problemen door deze zorgcontractering, niet alleen voor zichzelf, maar ook voor hun cliënten. De genoemde top 4:
1. Verslechtering financiële positie
(verwacht bijna 70%). Hierbij gaat het om
verlies lijden en interen op eventuele reserves.
2. Niet kunnen meegroeien met de zorgvraag (verwacht ruim 66%)
3. Noodgedwongen afkondigen van een cliëntenstop (verwacht bijna 65%)
4. Verschraling van zorg (verwacht ruim 62%)
Achtergrondinformatie
Onderzoeksverantwoording
Aan de enqu(ee)te 'AWBZ zorgcontractering 2008' hebben 202 van de 445 benaderde instellingen deelgenomen. De respondenten tellen samen op – naar grove benadering – tot een productieomvang van een kleine 6 miljard euro. Hiermee vertegenwoordigen zij de helft van de totale branche Verpleging & Verzorging. 87% van hen voert zowel intramurale als extramurale zorg uit.
Maximumtarief
Steeds minder zorgaanbieders sluiten contracten af voor zorg tegen het zogenaamde maximumtarief. Het maximumtarief is een door de overheid (de Nederlandse Zorgautoriteit) berekende kostprijs van een dienst. Niet de hoogste prijs van de duurste aanbieder, maar in feite een gemiddelde van de sector, die in veel gevallen niet meer kostendekkend is.
Productieplafond
Zorgaanbieders maken afspraken met het zorgkantoor over de hoeveelheid zorg die zij leveren. Het zorgkantoor koopt deze uren in. In veel gevallen is dat aantal uren ruim voor het eind van het jaar al geleverd en staat een zorgaanbieder voor de keuze tussen twee kwaden: onbetaalde zorg leveren of een cliëntenstop instellen. Cliënten worden in het laatste geval gedwongen om via de wachtlijst van het zorgkantoor elders in de regio zorg af te nemen, ook al is dat niet bij de zorgverlener van hun keuze. De overheid vindt pas dat er sprake is van een ontoereikend budget (productieplafond) als een klant nergens in de regio meer zorg kan vinden. ActiZ daarentegen vindt dat de voorkeur van de klant leidend moet zijn en dat het budget de klant moet volgen.
