Ontsnappen aan groeiremming in kanker
ArrayTijdens zijn promotieonderzoek heeft Roderik Kortlever ontdekt dat het p53-gen ‘plasminogen activator inhibitor-1’ (PAI-1) gebruikt voor het aanzetten van een permanente groeistop. Van PAI-1 is het bekend dat het een rol speelt bij het uitzaaien van kankercellen. Het eiwit heeft eveneens een voorspellende waarde in de vraag welke borstkankerpatiënten een grote kans hebben op het ontwikkelen van uitzaaïngen.
Het p53-gen maant cellen tot ‘rust’. Het kan ontregelde cellen beschermen tegen ongeremde celdeling door ze aan te zetten tot zelfdoding of het kan cellen dwingen tot een permanente groeistop. Bij ruim vijftig procent van alle tumoren zitten er fouten in p53. Het defecte gen kan zijn remmende werking niet meer uitoefenen en een potentiële kankercel is geboren. Daarnaast heeft Kortlever gevonden dat PAI-1 essentieel is voor de anti-tumor werking van TGFbeta. Het mysterieuze aan TGFbeta is dat dit vroeg tijdens tumorontwikkeling celdeling tegengaat maar later tijdens ontwikkeling van de tumor juist deling bevordert.
De recente inzichten maken duidelijk dat PAI-1 betrokken lijkt bij zowel ongeremde celgroei als het ontstaan van uitzaaiingen. Mogelijk is PAI-1 een schakel tussen tumor-initiatie en -progressie en kunnen de nieuwe bevindingen een duidelijker beeld verschaffen omtrent hoe een tumor zich ontwikkelt. 24-06-2008, 14:30 uur , Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht.
Roderik Kortlever, Geneeskunde Proefschrift: Escaping Growth Arrest in Cancer Promotor 1: Prof.dr. R. Bernards
