Zaak Haagse verpleegkundige Lucia de B. heropend

De Haagse verpleegkundige Lucia de B. krijgt nog een kans om van haar levenslange gevangenisstraf af te komen. De Hoge Raad heeft geoordeeld dat het gerechtshof in Arnhem de zaak opnieuw inhoudelijk moet beoordelen. De Haagse verpleegkundige kreeg in 2004 levenslang voor de moord op zeven ziekenhuispatienten en drie pogingen daartoe. De rechter achtte bewezen dat ze de bejaarden en enkele ernstig zieke baby’s een overdosis medicijnen had gegeven.

Twijfel
Belangrijkste reden voor de herziening vindt de Hoge Raad het aanvullend onderzoek dat in de zaak is gedaan. Daaruit is gebleken dat er twijfel bestaat aan het bewijs voor de vergiftiging van één van de baby’s.
Toxicoloog Jan Meulenbelt deed het aanvullende onderzoek. Hij constateerde dat baby A. ook een natuurlijke dood kan zijn gestorven, door uitputting. De digoxine die in het lichaampje werd aangetroffen, is waarschijnlijk niet de oorzaak van overlijden. Omdat alle veroordelingen gebaseerd zijn op dat ene bewijs, moeten die zaken nu allemaal opnieuw worden bekeken.


Volgens de rechter is Lucia de B. schuldig aan een achttal moorden en twee moordpogingen. De Leidse statisticus Richard Gill heeft zich aangesloten bij een groep mensen die haar onschuld probeert te bewijzen. Tachtig hoogleraren, onder wie vrijwel alle Nederlandse hoogleraren Kansrekening en Statistiek, roepen op tot onmiddellijke heropening van de zaak Lucia de B. Ze noemen het bewijs dat leidde tot de veroordeling van de Haagse verpleegkundige niet overtuigend. De hoogleraren spreken zich niet uit over schuld of onschuld van De B. Vanmorgen hebben zij een petitie aangeboden aan minister Ernst Hirsch Ballin en staatssecretaris Nebahat Albayrak (Justitie).


Lucia de B. heeft levenslang gekregen voor de moord op 7 ziekenhuispatienten. Ze had telkens dienst toen de patienten overleden. Statistisch zou zeker zijn dat zij erbij betrokken was, maar dat is volgens de ondertekenaars niet zeker. Een minuscuul kleine kans speelde een grote rol bij De Berks eerste veroordeling. Ook aan het Hof en bij de Hoge Raad werd ze schuldig bevonden, al beweerden de laatste twee dat de statistische bewijsvoering daarbij geen rol had gespeeld. De statisticus die het Openbaar Ministerie had geraadpleegd, gaf een cijfer bij die opvallendheid: 1 op 342 miljoen.

De grote vraag is nu: hoe toevallig? Hoe plak je een cijfer op die kans?  Gill moet lachen als hij de vraag hoort. Dit soort statistische vragen speelde een rol bij de veroordeling van Lucia de B(erk), waar de groep zich mee bezig houdt. In navolging van de Nijmeegse wetenschapsfilosoof Ton Derksen is men ervan overtuigd dat De Berk onschuldig vastzit. Sterker nog, men denkt dat de moorden waarvoor ze is veroordeeld, geen moorden waren. In het afgelopen voorjaar besteedde Nature aandacht aan de kwestie.

En dat getal van 1 op 342 miljoen deugt niet, stelt Gill. “Er vielen meer doden in de drie jaar voordat Lucia bij het Juliana Kinderziekenhuis werkte dan in de drie jaar dat zij er verpleegde.

Gill legt uit hoe je aan dat getal komt. Hij tekent een hele rij vakjes op het bord. Die stellen ziekenhuisdiensten voor. Dat zijn er bijvoorbeeld duizend. Daar had Lucia een bepaald gedeelte van, zeg tweehonderd. Bij acht van de diensten was er een onverklaarbaar sterfgeval “ hij tekent kruisjes in acht vakjes. Als je je nu duizend kaartjes voorstelt, waarvan acht met een kruisje, en je pakt er tweehonderd van, kun je relatief eenvoudig uitrekenen hoe groot de kans daarop was.

Maar er is een “stompzinnige blunder gemaakt” bij de berekening. Gecorrigeerd komt de kans uit op 1 op 300.000. Dat lijkt nog steeds overtuigend, maar er werken in Nederland ongeveer een miljoen mensen in de zorg. Door pure kans zouden er elk jaar drie mensen net zo verdacht zijn als Lucia de B. Bovendien: ‘dat getal is de kans dat deze sterfgevallen optreden, gegeven Lucia’s onschuld. Dat is iets heel anders dan de kans dat zij onschuldig is, gegeven de sterfgevallen.

˜We zijn er nog niet, vervolgt Gill. Want de gegevens die zijn gebruikt, zijn gebaseerd op het feit dat Lucia op die dagen dienst had. Je moet ook op alle dagen dat ze geen dienst had de onverklaarbare sterfgevallen opzoeken, om te kunnen vergelijken. Dat is niet gedaan, omdat die sterfgevallen toch niet verdacht waren.’ Doe je het wel, dan wordt de kans een op vijftig.

In een recente berekening komt hij op een nog grotere kans. Gill: “De diensten van verpleegsters zijn namelijk niet verdeeld als geschudde kaarten. Er zitten patronen in. Misschien is dat bij incidenten ook zo.” Met het verstrijken van de tijd kunnen er patronen, clusters en golfbewegingen ontstaan in overlijdens. ‘Het beeld van die kaartjes klopt gewoon niet.
Zij twijfelen ook aan het bewijs dat een van de slachtoffers met digoxine is vergiftigd. Het hof zegt dat statistiek geen rol heeft gespeeld bij het vonnis. De Hoge Raad buigt zich over de zaak.


Eerder advies
De adviseur van de Hoge Raad, G. Knigge, had het hoogste rechtscollege ook al aangeraden de zaak te heropenen. Hij adviseerde ook om niet alleen de veroordeling voor de moord op baby A. opnieuw te onderzoeken, maar ook de zes andere veroordelingen. De Hoge Raad heeft dit advies dus overgenomen. De levenslange straf van De B. blijft opgeschort en daardoor blijft ze op vrije voeten. Ze heeft zelf altijd ontkend dat ze iets met de sterfgevallen te maken heeft gehad.

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.

Recente artikelen