Grote NWO-subsidie voor reuma-onderzoeker LUMC
Array
Dr. René Toes van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) ontvangt een prestigieuze VICI-subsidie van 1,2 miljoen euro. De VICI-subsidie moet besteed worden aan vernieuwend onderzoek. Toes wil begrijpen hoe genetische risicofactoren bijdragen aan het ontstaan van reuma.
Onderzoekers identificeren telkens nieuwe genetische risicofactoren voor ziekten. Hóe zo’n risicofactor bijdraagt aan het ontstaan van de ziekte is meestal echter onbekend. Immunoloog René Toes gaat onderzoeken via welk mechanisme een bepaalde genetische risicofactor voor reumatoïde artritis bijdraagt aan het ontstaan van deze ziekte. “Of je reuma krijgt, is voor meer dan de helft erfelijk bepaaldâ€, aldus Toes. “De genetische HLA-varianten hebben daarin het grootste aandeel.†Hoewel deze HLA-varianten al dertig jaar bekend zijn, weet nog niemand hóe ze bijdragen aan het ontstaan van reuma. Toes heeft nu een hypothese bedacht die hij wil testen.
Beschermende HLA-varianten
HLA-moleculen presenteren antigenen aan de T-cellen van het afweersysteem. Het afweersysteem zet daarop de aanval in. Meestal gaat het om antigenen van virussen of bacterien, maar soms komen die antigenen ook voor in gezonde cellen van de patient. Als het afweersysteem zich op deze antigenen richt, ontstaat een autoimmuunziekte als reuma. Toes: “Wij denken te weten welk antigeen die afwijkende HLA-moleculen presenteren aan de T-cellen, en hoe dat bijdraagt aan de ziekte.â€
Om zijn hypothese te toetsen gaat Toes kijken naar bepaalde HLA-varianten die de kans op reuma juist verlagen. “Wij vermoeden dat die HLA-varianten voorkómen dat T-cellen worden aangemaakt tegen het antigeen in kwestieâ€, aldus Toes. Hij gaat daarom in grote groepen vrijwilligers en patienten kijken of mensen met deze HLA-variant de bewuste T-cellen inderdaad niet bezitten. Ook gaan de onderzoekers een aantal voorspellingen toetsen over de aanwezigheid van deze HLA-varianten, hun relatie met andere genetische risicofactoren en de samenstelling van de reuma-specifieke afweer. Dit zal in een groot internationaal verband plaatsvinden. Daarnaast zullen muizen beschermende HLA-varianten ingebracht krijgen, waarna getest kan worden of de T-cellen die reuma veroorzaken inderdaad niet ontstaan.
Therapie
Als Toes’ hypothese klopt, biedt dat mogelijkheden voor nieuwe vormen van therapie tegen reuma. “Je zou de T-cellen die de gewrichtsontstekingen veroorzaken kunnen uitschakelen, bijvoorbeeld met celtherapie.â€
Bron: LUMC
