Farmacieketen in transitie
Array
Veranderingen in de markt noodzaken partijen in de farmacieketen tot handelen en veranderen. Niet langer kan gestuurd worden op de zekerheden uit het verleden. Nieuwe marktverhoudingen vragen om een andere strategie. BS Health Consultancy heeft een onderzoek uitgevoerd naar de transitie van de farmacieketen. Vanuit deze analyse is een aanzet gegeven voor samenwerkingsmogelijkheden tussen de betrokken spelers in de farmacieketen.
De vele uitdagingen van de spelers in de farmacieketen
Farmaceutische ondernemingen worden vandaag de dag geconfronteerd met twee grote uitdagingen. Enerzijds dienen zij ervoor zorg te dragen dat hun productportfolio in balans blijft. In de wetenschap dat een groot deel van hun geneesmiddelen de komende jaren uit patent loopt. Anderzijds is het garanderen en handhaven van markttoegang belangrijk. Hiervoor zullen ze nieuwe relaties met ziekenhuizen en zorgverzekeraars moeten aangaan. Deze belanghebbenden zijn niet meer alleen te overtuigen met informatie over werkzaamheid, veiligheid en kwaliteit. Ook de kosteneffectiviteit van geneesmiddelen moet worden aangetoond.Zorgverzekeraars hebben in de eerste jaren na de invoering van de Zorgverzekeringswet vooral de focus gelegd op de omvang van de verzekerdenportefeuille. Anno 2009 zijn er relatief weinig verschillen in prijs en klanttevredenheid tussen zorgverzekeraars. Op de zorgverzekeringsmarkt is onderscheiden moeilijker geworden. De uitdaging om zich te onderscheiden ligt op de zorginkoopmarkt. Door goede en innovatieve zorg in te kopen. Daarbij wordt steeds meer gedacht in doelgroepen, disease-management, veelal in combinatie met prestatiebeloning.
Ziekenhuizen zullen voldoende volume moeten genereren om aan hogere kwaliteitseisen te kunnen blijven voldoen. Maar ook om tegemoet te kunnen komen aan de ingezette veranderende beloningsstructuur door zorgverzekeraars richting meer prestatiebeloning. Ziekenhuizen zijn hierdoor niet langer verzekerd van hun inkomsten. Gevolg is een herordening van het ziekenhuisaanbod, resulterend in meer specialisatie en onderlinge samenwerking. Onder andere in de vorm van landelijke en regionale inkoopcombinaties voor de inkoop van geneesmiddelen. Deze herordening van het ziekenhuislandschap leidt ertoe dat niet meer alle innovatieve geneesmiddelen door elk ziekenhuis worden afgenomen. Hierdoor ontstaan grotere volumes van specifieke patientengroepen bij bepaalde ziekenhuizen. Dit biedt meer mogelijkheden voor onderzoeken naar reeds op de markt zijnde geneesmiddelen.
Een vierde speler waarvan de positie in de farmacieketen meer onder druk is komen te staan is die van de openbare apotheker. Zijn opbrengsten uit inkoopvoordelen zijn als gevolg van het preferentiebeleid sterk gedaald. Over zijn andere opbrengstenbron, het tarief per receptregel, zal meer moeten worden onderhandeld met de zorgverzekeraar. In die onderhandelingen zullen de apotheken duidelijk hun toegevoegde waarde aan moeten tonen. Dit zal een hele uitdaging zijn, omdat apotheken veelal worden beschouwd als kostenpost voor de logistieke verstrekking van geneesmiddelen. Door meer aanvullende zorgprestaties aan te bieden, met als doel het reduceren van verkeerd medicatiebeleid en het bevorderen van therapietrouw, kunnen de apotheken de gevraagde toegevoegde waarde meer aantonen. Hierdoor positioneert de apotheker zich van logistieke dienstverlener naar zorgverlener.
Belang van strategische partnerships neemt toe
Voor het oppakken van de vele uitdagingen, het verkrijgen van onderscheidend vermogen, neemt het belang van strategische partnerships tussen partijen in de farmacieketen toe. Het aangrijpingspunt hiervoor ligt bij het gezamenlijke doel van de betrokken spelers, namelijk het verbeteren van de kwaliteit van de gezondheidszorg voor de eindklant: de patient. Voor de realisatie van dit gezamenlijke doel wordt in het onderzoek van BS Health Consultancy vanuit de marktanalyse een aanzet gegeven voor mogelijke samenwerkingsvormen, zoals het ontwikkelen van een keten-DBC, het gezamenlijk aangaan van een ‘pay-for-performance’ contract met een zorgverzekeraar of het herinrichten van het distributiekanaal. In de samenwerking gaat het om elkaar toegevoegde waarde te bieden en expliciet te kunnen laten zien wat partijen in de keten met de relatie kunnen winnen. De accenten in de samenwerking zullen meer komen te liggen op innovatie, profileren en bovenal het boeken van gezondheidswinst.
