Prostaatkankeropsporingstest (PSA) niet altijd betrouwbaar

Bij het opsporen van prostaatkanker door middel van PSA (Prostaat Specifiek Antigeen) in het bloed blijkt dat 1 op de acht mannen positief test op prostaatkanker terwijl ze deze kanker niet hebben. Zelfs als een man dit gezwel wel heeft zou in 33 tot 50 procent van de gevallen geen behandeling nodig zijn. Dat zijn de resultaten van een Europees onderzoek bij 160 000 mannen, waaronder 10 000 Belgen.

Commentaar van de Stichting tegen Kanker
We hebben reeds herhaaldelijk gewaarschuwd voor het feit dat de PSA-dosering in het bloed geen optimale test is voor het opsporen van prostaatkanker en dat men rekening dient te houden met de mogelijkheid van een vals positief resultaat. Dat betekent dat de PSA-concentratie in het bloed wel te hoog is maar dat de man in kwestie geen prostaatkanker heeft maar bijvoorbeeld een ontsteking of goedaardige vergroting van de prostaat. In dergelijk geval zal dan een biopsie (wegname van weefsel met een naald voor microscopisch onderzoek) zijn uitgevoerd die eigenlijk overbodig was en dit onderzoek is vaak pijnlijk en kan verwikkelingen veroorzaken.
Volgens dit Europees onderzoeksproject zou dat dus het geval zijn bij 1 op de 8 mannen. Een bijkomend nadeel is dat deze mannen later twee keer minder geneigd zouden zijn om zich terug te laten testen ook al kan het zijn dat ze dan wel prostaatkanker hebben.

Bij de mannen bij wie na biopsie is vastgesteld dat zij prostaatkanker hebben is bovendien tot ongeveer de helft van die kankers niet levensbedreigend en is er geen onmiddellijke behandeling nodig. Indien er toch bij die mannen een therapie wordt uitgevoerd kan daardoor de levenskwaliteit worden verminderd door bijwerkingen zoals incontinentie en impotentie na een operatie en tot darmproblemen na radiotherapie. Bij die mannen zou dan beter gewacht worden met een behandeling en zou men ze moeten volgen om te zien hoe de aandoening evolueert. Dat is echter vaak moeilijk psychologisch aan te brengen.

In Belgie is prostaatkanker de meest voorkomende kanker bij mannen met elk jaar bijna 10 000 nieuwe gevallen die worden vastgesteld. Wereldwijd sterven er jaarlijks 221 000 mannen aan, in Belgie zijn dat er 1 400. Aangezien screening door middel van PSA-bepaling nog te veel vals positieve resultaten geeft en te veel nadelen vertoont, is een algemene systematische opsporing in de populatie niet aan te raden. Voor de PSA-screening dient de arts te bepalen bij welke man dit zinvol is en met de patient in kwestie vooraf de voor- en nadelen te bespreken.

Er is onderzoek aan de gang naar meer betrouwbare testen voor prostaatkankerscreening zodat mogelijk in de toekomst wel een meer valabele test zal beschikbaar komen.