Gebruik cefalosporinen bij pluimvee niet alleen ongewenst, maar ook verboden in de EU
ArrayMinister Verburg van LNV weigert stappen te ondernemen tegen het gebruik van de antibiotica cefalosporinen in de veehouderij. Hiermee riskeert zij dat mensen in de toekomst geen baat meer hebben bij het cefalosporinen, een laatste redmiddel bij ernstige bacteriele infecties met MRSA en ESBL-bacterien. Vanwege het risico op resistentie bij mensen riepen de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD) en veterinair deskundigen dierenartsen al eerder op de antibiotica niet meer voor te schrijven bij pluimvee. Daarnaast blijkt het gebruik van het middel in kwestie niet alleen ongewenst, maar ook verboden te zijn voor pluimvee in de EU.
Alleen al om die reden is onverteerbaar dat de minister weigert op te treden tegen het verboden gebruik in de veehouderij van een middel waarmee de volksgezondheid in gevaar gebracht wordt. Minister Verburg gaf afgelopen week aan zelf geen maatregelen te willen nemen, maar het over te willen laten aan de sector.
Om resistentie in te perken moet het antibioticagebruik in de veehouderij drastisch teruggedrongen moet worden. Het veterinaire gebruik van antibiotica is de afgelopen tien jaar met meer dan 80% gestegen, waarmee Nederland in Europa grootverbruiker is. Ook de resistentieniveaus van de veehouderij tegen antibiotica zijn in 2007 verhoogd ten opzichte van het jaar ervoor. Het totale gebruik van antibiotica dat werd voorgeschreven door een dierenarts is in 2007 met 8,9 procent toegenomen ten opzichte van 2006. Dat is meer dan de gemiddelde jaarlijkse groei van 7,9 procent per jaar sinds 1999. De verschillen per sector zijn groot. In de melkveehouderij steeg het gebruik van 5,42 naar 5,72 dagdoseringen per dier. In de zeugenhouderij daalde het gebruik met 5,5 dagdoseringen naar 22,39. Bij de vleesvarkens steeg het echter met bijna 5 dagdoseringen naar 16,44 dagdoseringen per dierjaar. Bj vleeskuikens steeg het verbruik met bijna drie naar 32,91 dagdoseringen per dierjaar.
De toegenomen resistentie geldt zowel voor individuele antibiotica als voor meerdere antibiotica (multiresistentie). Naast het veevuldig voorkomen van MRSA bij voedselproducerende dieren maken de wetenschappers zich zorgen over de snelle toename van ESBL (Extended Spectrum Bèta-Lactamase), een groep door bacterien gemaakte enzymen die ongevoelig zijn voor onder andere penicilline. ESBL’s worden vooral bij pluimvee gevonden.
Groot verschil in risico is dat MRSA alleen via direct contact wordt overgedragen naar mensen, terwijl bij ESBL’s de voedselketen waarschijnlijk een rol spelen bij de verspreiding.
Onderzoeksbureau Berenschot geeft aan dat er een sterke prikkel voor veehouders is om antibiotica toe te dienen, omdat daarmee geproduceerd kan worden tegen de laagste kosten en dat dierenartsen eveneens een economisch belang hebben bij het leveren van de antibiotica. Het overmatige veterinaire gebruik kan consequenties hebben voor de humane resistentie voor antibiotica. Deze is nu nog laag, maar kan door het overmatig gebruik van (verboden) middelen als cefalosporinen onder druk komen te staan. Dit betekent een ernstige bedreiging voor de volksgezondheid die vraagt om adequaat ingrijpen.