Operatie kan levertumor doen groeien
Array
UMC Utrecht
Bij het verwijderen van leveruitzaaiingen van darmkanker moeten chirurgen de bloedtoevoer zo kort mogelijk afklemmen. Hoe langer de bloedstroom afgeklemd wordt, hoe groter de kans dat de tumoren terugkomen. Chirurg in opleiding Maarten Nijkamp van het UMC Utrecht toont dat aan in zijn proefschrift. Hij promoveert 30 september.
Bij zestig tot tachtig procent van de patienten met leveruitzaaiingen van darmkanker komt de kanker terug na de operatie. In zijn proefschrift biedt Maarten Nijkamp hiervoor een mogelijke verklaring. Tijdens de operatie klemt de chirurg vaak bloedvaten af om ernstig bloedverlies te voorkomen. Nijkamp’s collega’s lieten in proefdieren eerder zien dat de daling in het zuurstofgehalte microscopisch kleine uitzaaiingen prikkelt een groeispurt in te zetten. Om te voorkomen dat ze afsterven gaan de tumorcellen als het ware op zoek naar nieuwe voeding. Nijkamp onderzocht welke moleculen tumorcellen hiervoor gebruiken.
Daarnaast analyseerde Nijkamp achteraf 160 patienten die een leveroperatie ondergingen voor uitzaaiingen van darmkanker. Hij maakte onderscheid tussen patienten waarbij het afklemmen van de bloedtoevoer tijdens de operatie resulteerde in geen, matig of ernstig zuurstoftekort. In 88 patienten werden tijdens de operatie bloedvaten tijdelijk afgesloten. Gemiddeld 2,5 jaar na de operatie keek hij opnieuw naar de gezondheid van alle patienten.
Bij patienten waarbij het afklemmen van de bloedtoevoer resulteerde in ernstig zuurstoftekort keerde de kanker anderhalf keer vaker terug in de lever dan bij patienten waarbij niet was afgeklemd en dus geen zuurstoftekort was opgetreden. Maar na vijf en tien jaar waren in beide groepen nog evenveel mensen in leven (37 en 22 procent). Nijkamp concludeert dat chirurgen de bloedtoevoer bij leveroperaties zo weinig mogelijk af moeten klemmen. Op basis van proefdieronderzoek beveelt hij aan niet langer af te sluiten dan twintig minuten en maximaal drie maal vijftien minuten.
“Er zijn toch nog veel chirurgen die tijdens leveroperaties uit voorzorg standaard de grote bloedvaten afklemmen”, vertelt Nijkamp. “Natuurlijk is het nodig bloedverlies te voorkomen, maar chirurgen moeten zich realiseren dat het afklemmen de tumorgroei in de lever kan versnellen. Ik hoop dat mijn onderzoek bijdraagt aan dat besef.”
Jaarlijks krijgen in Nederland 12.000 mensen dikkedarmkanker en overlijden 5.000 patienten aan de ziekte. Darmkanker zaait bij de helft van de patienten uit naar de lever, chemotherapie werkt dan alleen levensverlengend. Genezen kan via chirurgische verwijdering van de tumor, maar slechts bij een kwart van de patienten is zo’n operatie mogelijk. Na tien jaar is nog ongeveer een kwart van de patienten in leven.
Chirurg prof. dr. Inne Borel Rinkes van het UMC Utrecht begeleidde het onderzoek. NWO en KWF Kankerbestrijding ondersteunden het onderzoek financieel. Nijkamp promoveert op 30 september 2010 aan het UMC Utrecht.
