CT-scans leveren meer informatie op
Array
UMC Utrecht
Patienten ondergaan bij diverse klachten aan de borstkas een CT-scan. Radioloog in opleiding Martijn Gondrie van het UMC Utrecht laat zien dat ongevraagde informatie uit deze scans het risico op hart- en vaatziekten kan voorspellen. Hij promoveert 31 maart.
De kwaliteit van CT-scans (`driedimensionale röntgenfoto’) is sterk toegenomen. Routinematige CT-scans van de borstkast leveren hierdoor vaak meer informatie op dan waar artsen om vragen. CT-scans gemaakt voor longonderzoek beelden bijvoorbeeld ook het hart en omringende bloedvaten haarscherp af. Verkalking van bloedvaten, een belangrijke oorzaak van hart- en vaatziekten, is goed zichtbaar.
Toekomstig radioloog-in-opleiding Martijn Gondrie analyseerde meer dan 10.000 patienten die een borstscan ondergingen voor uiteenlopende klachten. De gegevens van patienten die verdacht werden van hart- en vaatziekten en van héle zieke mensen, met bijvoorbeeld longkanker, nam hij niet mee in het onderzoek. Op de scans van overige patienten speurde hij onder meer naar verkalking van de aorta, kransslagaderen en hartkleppen. Dat koppelde hij vervolgens aan de gezondheid van de patient gemiddeld anderhalf jaar erna.
De ongevraagde informatie blijkt erg nuttig te zijn. Patienten met ernstige kalkafzettingen in de kransslagaderen hebben bijvoorbeeld een 3,7 maal verhoogde kans op hart- en vaatziekten ten opzichte van patienten zonder verkalking. Voor patienten met een ernstig verkalkte aorta was dat risico 2,7 maal zo hoog. In ruim de helft van de gevallen ging dat om een hartaanval. Voor de duidelijkheid: bij deze patienten was op basis van hun klachten waarvoor de CT-scan gemaakt werd geen aanwijzing voor hart- en vaatziekten.
Met deze gegevens ontwikkelde Gondrie een methode om ongevraagde informatie over hart- en vaatziekten bruikbaar te maken. Dankzij een combinatie van vijf simpel waarneembare `ongevraagde’ bevindingen, plus leeftijd en geslacht, kan een radioloog betrouwbaar en eenvoudig patienten identificeren met een hoog risico op hart- en vaatziekten.
Als de radioloog een hoog risicopatient opspoort kan hij die kennis overdragen aan de behandelend arts, bijvoorbeeld een internist. Voor de patient kan het betekenen dat hij preventief medicijnen gaat gebruiken of het advies krijgt zijn leefstijl aan te passen. Het is alleen wel de vraag of deze stappen zich inderdaad vertalen naar een betere gezondheid voor patienten.
Het UMC Utrecht gaat daarom een onderzoek opzetten om te meten of het vermelden van ongevraagde informatie via de methode van Gondrie daadwerkelijk gezondheidswinst oplevert. Gondrie: “De ongevraagde informatie is `gratis’: de kosten zijn al gemaakt en de stralingsbelasting is ook al geweest. Bovendien heeft het duidelijk voorspellende waarde. Dan is het zeker de moeite waard om uit te zoeken of het klinisch bruikbaar is.”
Martijn Gondrie promoveert op 31 maart aan het UMC Utrecht. Prof. dr. Yolanda van der Graaf en prof. dr. Willem Mali begeleidden zijn onderzoek.
dinsdag 29 maart 2011
