Rekenkamer tikt VWS op de vingers
Array
Rijksoverheid
Bezwaar tegen subsidiebeheer in Rapport bij het Jaarverslag VWS 2010
Rapport bij het Jaarverslag 2010 Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is er voor het twaalfde jaar op rij niet in geslaagd het aantal tekortkomingen in het subsidiebeheer, in voldoende mate te verminderen. Voor de Algemene Rekenkamer is dit aanleiding geweest om bezwaar te maken. Dat heeft de minister van VWS aangezet tot aanvullende maatregelen. De Algemene Rekenkamer vindt dat de minister de Tweede Kamer het komende jaar nauwgezet moet informeren over de voorgang van de realisatie van verbeteringen.
Tekortkomingen in het subsidiebeheer
Het Ministerie van VWS heeft in 2010 4.400 subsidies verstrekt met een totaalwaarde van € 2,3 miljard. In 54% van de gecontroleerde subsidies constateerde de Algemene Rekenkamer één of meer tekortkomingen. Er werden bijvoorbeeld subsidies verleend en afgerekend, terwijl de beloofde tegenprestaties slechts gedeeltelijk of te laat plaatsvonden. Het ministerie had deze gelden moeten terugvorderen. Het komt ook voor dat het ministerie de inhoudelijke motivatie en afspraken voor het verstrekken van de subsidie onvoldoende controleerbaar vastlegt. Daardoor kan in de toekomst niet of moeilijk gecontroleerd worden of het doel van de subsidie daadwerkelijk bereikt is. Dit laatste is van belang bij het definitief vaststellen (afrekenen) van de subsidie. Het totaal aan onrechtmatigheden en onzekerheden bedraagt € 64,3 miljoen.
Inkoopbeheer niet op orde
Het Ministerie van VWS koopt jaarlijks voor €190 miljoen in. De Algemene Rekenkamer schrijft dat in bijna de helft van de gecontroleerde dossiers fouten zijn geconstateerd. Dat betekent dat er bijvoorbeeld te weinig offertes zijn opgevraagd of er ten onrechte niet Europees wordt aanbesteed. Deze fouten zijn volgens de Algemene Rekenkamer in veel gevallen een gevolg van onzorgvuldig handelen bij de uitvoering van de administratieve processen van het ministerie.
Structurele problemen in de administratieve processen
Volgens de Algemene Rekenkamer is de achterliggende oorzaak van de structurele problemen bij zowel het subsidiebeheer als het inkoopbeheer het te laat en onzorgvuldig uitvoeren van administratieve handelingen en een gebrek aan interne controle. Een voorbeeld is dat het departement bij het inkopen de aangegane verplichtingen niet of te laat opneemt in de administratie. Daardoor is er onvoldoende zicht op budgetuitputting: het is onduidelijk ‘hoeveel geld er nog is’. Doordat de interne controle gebrekkig is, ontstaan hierover in de organisatie onvoldoende signalen waardoor tijdig bijsturen maar beperkt mogelijk is.
Reactie minister en nawoord
De minister van VWS heeft naar aanleiding van het bezwaar bij het subsidiebeheer van de Algemene Rekenkamer een verbeterplan opgesteld. Het plan sluit volgens de Algemene Rekenkamer voldoende aan bij de geconstateerde problemen, is voldoende concreet en heeft een realistisch tijdpad. De minister heeft een begin gemaakt met een analyse van de gemaakte fouten in de subsidiebeheer. Dit is voor Algemene Rekenkamer aanleiding geweest het bezwaar op te heffen. Wel noemt de Algemene Rekenkamer de minister verder ‘weinig ambitieus’: zij wil het percentage gemiddelde en zware tekortkomingen terugdringen tot maximaal 35%. Zij laat de lichte tekortkomingen buiten beschouwing en geeft bovendien het signaal af dat in één derde van de subsidiedossiers een fout mag worden gemaakt.
De Algemene Rekenkamer is van mening dat de Tweede Kamer uiterlijk 1 oktober geïnformeerd zou moeten worden over de voortgang van de uitvoering van het verbeterplan. Daarna zal de Algemene Rekenkamer de Tweede Kamer ook laten weten wat haar oordeel is over de voortgang.
Bezwaar maken
‘Bezwaar maken’ is het zwaarste instrument dat de Algemene Rekenkamer heeft en het wordt zelden gebruikt. Wanneer het instrument gebruikt wordt, betekent dit dat de Algemene Rekenkamer herhaaldelijk heeft gewezen op de problemen en weinig vertrouwen heeft in het oplossend vermogen van het ministerie. Alleen wanneer de minister naar aanleiding van het bezwaar volgens de Algemene Rekenkamer voldoende maatregelen neemt of aankondigt, wordt het bezwaar opgeheven.
