Medicijnen kunnen goedkoper, sneller en duurzamer

Anass Znabet ontdekte dat de naadloze integratie van biokatalyse en multicomponentenreacties kan leiden tot goedkopere, snellere en milieuvriendelijkere productie van bijvoorbeeld medicijnen. Voor het maken van een belangrijk hepatitis C-medicijn – wereldwijd hebben 200 miljoen mensen die ziekte – reduceerde de promovendus het aantal reactiestappen van 24 naar 11.

Veel minder afval
Elke dag stijgt de vraag naar chemische processen die snel en schoon zijn, met zo weinig mogelijk tussenstappen en afvalstoffen. Duurzame synthese is niet alleen belangrijk voor de chemische industrie maar ook voor de farmaceutische wereld. Bij fijnchemicalien wordt tussen 5 en 50 kg afval geproduceerd voor 1 kg eindproduct, terwijl bij farmaceutica deze verhouding kan oplopen tot 100 kg afval. Znabet combineert twee methoden die hebben bewezen efficient en milieuvriendelijk te zijn: multicomponentenreacties (MCRs) en biokatalyse. MCRs zijn chemische reacties waarbij, afhankelijk van de soort reactie, drie of meer verschillende moleculen tegelijk tot één gewenst product reageren. Bij biokatalyse zorgen enzymen dat reacties efficient plaatsvinden zonder dat bijvoorbeeld de temperatuur heel hoog moet zijn.

Hepatitis C
De combinatie van deze methoden bespaart geld, tijd, energie en grondstoffen, vond Znabet. Hij ontwikkelde verschillende bouwstenen, gebruikt voor bijvoorbeeld medicijnen, (N-aryl proline amiden, 3,4-digestubstitueerde prolyl peptiden en 2,5-diketopiperazines) door middel van biokatalyse in combinatie met multicomponentchemie. Maar het meest opvallend is de ontwikkeling van een veel efficientere syntheseroute van het belangrijke Hepatitis C medicijn Telaprevir. Hepatitis C is een virale leverontsteking die kan leiden tot onherstelbare schade aan de lever en zelfs leverkanker. Wereldwijd zijn er rond de 200 miljoen mensen ermee geïnfecteerd: ongeveer 3% van de wereldbevolking. De ‘oude’ reactieroute voor Telaprevir heeft 24 reactiestappen. De door Znabet ontwikkelde methode gebruikt er nog maar 11. Het medicijn zal hierdoor aanzienlijk goedkoper worden.

Startdatum 26-01-2012