Situatie Nederlandse families niet zorgwekkend

Beleid kan autonomie familieleden verminderen of vergroten
Met Nederlandse families gaat het, in tegenstelling tot wat media en politiek uitstralen, best goed. Dit stelt prof.dr. Pearl Dykstra in haar inaugurele rede ‘Families: In alle staten’? Zij vergeleek Nederlandse families met die in de landen om ons heen en bestudeerde ze in het licht van maatschappelijke ontwikkelingen.

Hierbij gaat de aandacht uit naar de relaties tussen kinderen, ouders en grootouders. Beleidsvoorzieningen van een land blijken invloed te hebben op de omgang tussen generaties. Dykstra aanvaardt met haar rede op vrijdag 27 januari 2012 het ambt van hoogleraar Empirische Sociologie in de Faculteit der Sociale Wetenschappen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR).

Dykstra laat in haar oratie zien dat de ongunstige meningen over Nederlandse families in kringen van media en politiek, maar ook in gesprekken van alledag, niet kloppen. Resultaten van de Netherlands Kinship Panel Study, een grootschalig onderzoek waaraan Dykstra leiding geeft, tonen dit aan. De bewering dat culturele ontwikkelingen in Nederland als individualisering en de toegenomen arbeidsparticipatie van vrouwen negatieve gevolgen hebben voor het functioneren van families, strookt niet met de werkelijkheid. Nederlandse families bevinden zich niet in een zorgwekkende toestand.

Voorzieningen
Afhankelijkheden tussen jong en oud en tussen mannen en vrouwen worden gecreeerd of juist verlicht door de juridische en beleidsvoorzieningen in een bepaald land. Grootouderschap?een familierelatie die pas recent is ‘ontdekt’ in de sociale wetenschappen?dient als een van de voorbeelden.
Beleidsmakers moeten kritisch kijken naar de wijze waarop verantwoordelijkheden voor jong en oud verdeeld zijn tussen families en de overheid. Die kritische blik moet zich richten op de manieren waarop publieke voorzieningen (of het gebrek daaraan) verschillende mogelijkheden creeren voor autonomie van jong en oud en voor mannen en vrouwen.

Dykstra geeft aan dat families in verschillende landen verschillende functies vervullen.
In landen waar de beschikbaarheid van kinderopvang gering is en/of de ouderschapsverlofregelingen  beperkt zijn (bijvoorbeeld Griekenland, Spanje, Italie en Polen), ligt de dagelijkse zorg voor kleinkinderen van werkende dochters bij de grootouders. De situatie in de betreffende landen kan worden omschreven als familialisme bij onstentenis: er zijn van overheidswege weinig of geen alternatieven voor zorg en financiele ondersteuning door de familie.

Ook verschillen landen in hun opvattingen over wat ‘juiste’ familierelaties zijn. In Zuid- en Oost-Europa worden uitwisselingen tussen generaties in families sterker gestuurd door moreel bindende verplichtingen, terwijl vrijwillige verplichtingen eerder kenmerkend zijn voor families in Noord- en West-Europa. ‘Vrijwillig’ en ‘verplicht’ lijken met elkaar in tegenspraak, maar passen bij familierelaties waar affectie en autonomie gekoesterd worden. Gunstige economische omstandigheden en genereuze welvaartsarrangementen maken vrijwillige verplichtingen mogelijk.

Oratie Mw. dr. P.A. Dykstra
Leerstoel:
Hoogleraar Empirische Sociologie
Datum 27 januari 2012 16:00
Locatie: Woudestein, aula
Faculteit der Sociale Wetenschappen (FSW)

Over prof. Dykstra
Prof.dr. Pearl Dykstra is sinds 2009 hoogleraar bij sociologie van de Faculteit der Sociale Weteschappen. Daarvoor was zij werkzaam bij het NIDI en en hoogleraar verwantschapsdemografie bij de Universiteit Utrecht. Zij is gepromoveerd bij de Vrije Universiteit in Amsterdam. In 2004 werd Dykstra lid van de KNAW en ze is in 2011 benoemd als vicepresident van de KNAW.

Redactie Medicalfacts / Alida Budding - Hennink

Samen met mijn dochter Janine Budding verzorg ik dagelijks het online medisch nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant is. De rol en beleving van patiënt & Healthy Ageing, zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik heb jarenlang ervaring in diverse functies in thuiszorg.

Recente artikelen