Melkvitamine beschermt tegen obesitas en diabetes
Array
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
De vitamine nicotinamide riboside blijkt positieve gezondheidseffecten te hebben. In het laboratorium beschermde de vitamine, die in koemelk zit, muizen tegen diabetes en obesitas. Ook ontwikkelden ze meer spierkracht. NWO-onderzoeker dr. Riekelt Houtkooper kwam de vitamine op het spoor tijdens zijn onderzoek naar stofwisselingsziekten bij ouderdom. Hij publiceert over dit onderzoek, dat deuren kan openen voor de ontwikkeling van voedingssupplementen of geneesmiddelen, in het tijdschrift Cell Metabolism.
Onze samenleving wordt steeds ouder. Maar ouderdom komt met gebreken zoals een tragere stofwisseling. Een team van onderzoekers aan de Ecole Polytechnique Fédérale in Lausanne, waaronder NWO-Rubicononderzoeker Riekelt Houtkooper, onderzocht de mitochondrien. Dit zijn de energiecentrales die in lichaamscellen voedingstoffen zoals koolhydraten en vetten omzetten in energie. Oude of zieke mitochondrien kunnen voedingsstoffen niet meer efficient omzetten. Daardoor kunnen stofwisselingziektes als obesitas en diabetes ontstaan.
Houtkooper bestudeerde sirtuïnes: eiwitten die de mitochondrien goed laten functioneren. Met name zochten de onderzoekers naar manieren om sirtuïne-eiwitten meer actief te krijgen. Bij dat onderzoek stuitten de wetenschappers op de vitamine nicotinamide riboside. Van deze vitamine was alleen bekend dat bacterien hem gebruiken. Houtkooper zag in het laboratorium dat de vitamine gunstige effecten met zich meebrengt.
Muizen
De melkvitamine bleek bij muizen de stofwisseling te verhogen. Dat bevordert een gezond leven. In het laboratorium kregen de muizen een vet `hamburger-dieet’. Muizen die als toevoeging bij dat ongezonde dieet de vitamine nicotinamide riboside kregen, kwamen veel minder aan. Daarnaast ontwikkelden ze geen type 2 diabetes en presteerden ze veel beter in een hardlooptest. Deze positieve gezondheidseffecten treden op doordat de mitochondrien beter functioneren dankzij de vitamine. Houtkooper toonde daarmee voor het eerst aan hoe de vitamine werkt en welk effect de vitamine heeft op een heel organisme. De werking van de anti-verouderingsvitamine lijkt op die van resveratrol, een stof in rode wijn die eveneens gunstige metabole effecten heeft.
Toepassingen
Hoeveel melk een mens zou moeten drinken voor een gezond effect is onbekend. Maar het onderzoek biedt belangrijke aanknopingspunten voor de ontwikkeling van voedingssupplementen of geneesmiddelen. De onderzoekers hebben een patentaanvraag ingediend voor de mogelijke toepassingen. Maar er is eerst meer onderzoek nodig om aan te tonen of het ook in mensen werkt. Ook moet worden nagegaan of deze vitamine in andere voeding zit dan alleen melk. De extractie van de vitamine uit melk is namelijk een ingewikkeld proces. De onderzoekers hebben nog geen schadelijke secundaire effecten van de vitamine gevonden.
Het artikel van Houtkooper, die nu werkt in het laboratorium Genetische Metabole Ziekten van het AMC, is verschenen in het wetenschappelijk tijdschrift Cell Metabolism. Zijn werk voor dit artikel voerde hij uit in het Zwitserse laboratorium van prof. Johan Auwerx met een Rubiconsubsidie van NWO. Rubicon biedt recent gepromoveerde wetenschappers de mogelijkheid ervaring op te doen aan een topinstituut in binnen- of buitenland voor een periode van maximaal twee jaar. Doel van het programma is talentvolle onderzoekers na voltooiing van hun promotie voor de wetenschap te behouden.
Over NWO
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) is met een budget van ruim 500 miljoen euro per jaar een van de grootste wetenschapsfinanciers in Nederland. NWO stimuleert kwaliteit en vernieuwing in de wetenschap door het beste onderzoek te selecteren en te financieren. NWO beheert onderzoeksinstituten van (inter)nationaal belang, geeft mede richting aan het wetenschappelijk onderzoek in Nederland en brengt wetenschap en maatschappij dichter bij elkaar. Onderzoeksvoorstellen worden beoordeeld en geselecteerd door vooraanstaande wetenschappers uit binnen- en buitenland. Dankzij financiering van NWO kunnen meer dan vijfduizend wetenschappers onderzoek doen.
