Beantwoording Kamervragen over het onderbrengen van tabakspreventie bij het Trimbos-instituut.

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen uit het schriftelijk overleg van 29 juni 2012, over het onderbrengen van tabakspreventie bij het Trimbos-instituut.

Vragen en opmerkingen vanuit de PvdA-fractie
De PvdA vraagt hoe het zit met de kostenefficiency als de investeringen van externe partijen wegvallen. STIVORO ontvangt nu nog subsidie van KWF Kankerbestrijding, Hartstichting en Astmafonds. Zoals aangegeven in de brief aan de Kamer van 18 juni jl., hebben de Fondsen al eerder dan VWS besloten tot afbouw van de subsidie aan STIVORO. Het huidige kabinetsbesluit tot bundeling van preventie bij het Trimbos staat daar los van. Overigens investeren de Fondsen nog steeds in tabakspreventie, maar op een andere manier. De Fondsen hebben ervoor gekozen zelf meer zichtbaar te zijn op het onderwerp tabakspreventie, onder andere via eigen campagnes. Ook zijn er gesprekken gaande tussen de Fondsen en het Trimbos-instituut. De Fondsen kunnen gebruik maken van het Trimbos als landelijk kennisinstituut op het gebied van tabak.

De zorgen over de onafhankelijkheid van het Trimbos-instituut deel ik niet. Het Trimbos-instituut is een (internationaal) gerenommeerd wetenschappelijk, kritisch en onafhankelijk instituut. Deze onafhankelijke expertise heeft Trimbos opgebouwd op het gebied van alcohol en drugs en zal dat o.a. ook doen op het gebied van tabak.

Ik deel uw constatering niet dat er weinig kennis en expertise wordt meegenomen uit STIVORO. De hoeveelheid kennis en expertise laat zich niet alleen vertalen in aantallen Stivoro-medewerkers die worden aangenomen door het Trimbos, maar ook in de kennisoverdracht in een periode van 18 maanden vanuit het hele tabakspreventieveld. Uw constatering dat er tussen juni 2011 en maart 2012 niets aan overdracht is gebeurd, is niet juist. Trimbos en STIVORO voeren al vanaf juni 2011 overleg. In de brief van 8 juni jl. heb ik aangegeven dat het Trimbos een subsidie heeft gekregen van ruim € 147.000 voor de voorbereiding. Ik heb ook STIVORO alle benodigde tijd en middelen gegeven om zich in te zetten voor de kennisoverdracht.

De door de fracties van PvdA, SP en D66 geschetste problemen met de integratie van de Roken Infolijn in de Alcohol- en Drugsinfolijn herken ik niet. Zoals ik eerder heb aangegeven vindt de integratie van de infolijnen in de loop van 2012 plaats. Dit gebeurt in fases en verloopt volgens planning. Op dit moment is het Trimbos instituut in samenwerking met Stivoro hier druk mee bezig. Volgens de planning is in 2012 gewerkt aan een goed overzicht van de werkwijze van zowel Trimbos als Stivoro. Vervolgens is gewerkt aan een degelijk integratieplan en zal een start worden gemaakt met de integratie. De overleggen over de integratie van de infolijnen verlopen in een goede sfeer met alle medewerking van beide partijen.

De integratie houdt in dat er één back office komt voor de drie infolijnen, die alle drie wel hun eigen nummer behouden. De front office wordt samengevoegd met de Alcohol en Drugs Infolijn. Er is straks één team verantwoordelijk voor de eerste afhandeling van alle informatieverzoeken. Door het vormen van één back office is het mogelijk de lijnen een goede bezetting te geven en efficienter met de beschikbare middelen om te kunnen gaan. Dit leidt ertoe dat ondanks de subsidiekortingen op zowel de Alcohol- en Drugsinfolijn als op de Tabaksinfolijn de informatievoorziening op een wenselijk niveau kan worden gehouden. De geïntegreerde lijn gaat in 2013 bij het Trimbos van start.

Het Trimbos instituut heeft met de huidige infolijnen reeds jarenlange ervaring opgedaan met de inzet van digitale informatieverschaffing. Publieksinformatie van het Trimbos instituut werkt multimediaal en zet een scala aan kanalen in om diverse specifieke doelgroepen te bereiken, bijvoorbeeld via digitale social media als internetfora, Linkedin, Twitter etc. Dit zal ook worden toegepast voor de voor de geïntegreerde infolijn.
Ik ga ervan uit dat hiermee ook de vragen van de SP-fractie (vraag 6 en 7) en de D66-fractie over de infolijnen zijn beantwoord.

De doelstellingen die het Trimbos-instituut heeft meegekregen passen bij de uitgangspunten zoals beschreven in de Landelijke nota gezondheidsbeleid. Volgens de lijn van de nota Gezondheid Dichtbij worden de activiteiten gericht op het voorkomen van alcohol, tabak- en drugsgebruik gebundeld. Onder andere scholen, GGD’en en de JGZ hebben aangegeven hieraan veel meer behoefte te hebben dan aan specifieke interventies op het gebied van roken alleen. De activiteiten liggen onder andere op het gebied van weerbaar maken van jongeren, gebruik van social media, monitoring van trends en het adviseren en informeren van burgers.

Een daling in het percentage rokers is een beleidsdoel voor VWS. Het Trimbos draagt bij aan dit beleidsdoel, maar hier spelen ook andere factoren en maatregelen, zoals wetgeving en prijzen. Ook aan STIVORO heeft VWS dergelijke doelstellingen niet meegegeven. Ik ga ervan uit dat hiermee ook vraag 9 van de SP is beantwoord.

Vragen en opmerkingen vanuit de CDA-fractie
Ik ben verheugd over de steun van het CDA bij de integratie van tabakspreventie met alcohol- en drugspreventie.
Het CDA heeft enkele vragen gesteld over de wijze waarop kennisoverdracht plaatsvindt. Het klopt niet dat het eerste contact over de kennisoverdracht pas in maart 2012 zou zijn geweest. In maart 2012 is het budget voor de voorbereidingen officieel toegekend aan het Trimbos.

Direct na het presenteren van de gezondheidsnota heeft VWS beide organisaties gemeld dat per januari 2013 de subsidie aan STIVORO stopt en (na bezuinigingen) overgaat naar het Trimbos. Het Trimbos en STIVORO hebben snel daarna het overleg gestart en inmiddels meerdere gesprekken gevoerd, zowel in 2011 als 2012. Ook over de opbouw van het (internationale) netwerk.
VWS heeft, zowel met STIVORO als met het Trimbos-instituut, geregeld overleg over de voortgang van de overdracht. Op basis van de conceptplannen van het Trimbos instituut ben ik positief over de invulling die aan het programma wordt gegeven.

Het Trimbos-instituut heeft aangegeven geen problemen te hebben met de periode van 18 maanden om zich voor te bereiden op de nieuwe taken, juist omdat ze goed aansluiten bij de huidige kennis en organisatorische infrastructuur.

In september zal het Trimbos instituut, net als de andere thema-instituten op het gebied van leefstijl, volgens de gangbare procedures, de definitieve aanvraag voor de subsidie voor 2013 indienen, inclusief tabakspreventie.
STIVORO heeft wel geprobeerd via juridische procedures uitstel en uiteindelijk afstel af te dwingen.

Overigens heeft de rechtbank in Den Haag in haar uitspraak op 30 juni VWS op alle punten in het gelijk gesteld, zowel wat betreft de procedure, de termijn en de motivering van het besluit. Ik verwacht daarom geen problemen met de verdere overdracht. Ik ga ervan uit dat hiermee ook de vragen van de D66 en SP fractie (1 t/m 4) over kennisoverdracht zijn beantwoord.

Het Trimbos-instituut zal door de bezuinigingen minder budget hebben voor tabakspreventie dan STIVORO had. Er zal daarom meer geprioriteerd en efficienter gewerkt moeten worden. Ik leg daarbij de focus op jeugd. Maar door een goede inbedding van de tabakspreventie in bijvoorbeeld de infolijn, de monitorings- en onderzoeksactiviteiten en in de schoolpreventieprogramma’s, kan juist het Trimbos-instituut nog relatief veel inzet leveren op tabakspreventie. Daarvoor worden niet alleen enkele medewerkers van STIVORO aangenomen, maar ook eigen medewerkers ingezet.

Een deel van de instellingssubsidie van VWS aan STIVORO betrof de basisfinanciering voor het in stand houden van het expertisecentrum. Aan die basisfinanciering betalen ook de Fondsen mee. De Fondsen hebben eerder en onafhankelijk van VWS besloten tot een ‘afbouwcontract’, tot en met 2013.

Daarnaast heeft STIVORO in opdracht van de Fondsen ook lobbyactiviteiten uitgevoerd en diverse projecten gedaan en daarvoor financiering gekregen van de Fondsen. VWS heeft naast de basisfinanciering ook nog andere instelling- en projectsubsidies verstrekt, onder andere voor de monitoring,
voorlichtingsactiviteiten en ondersteuning van lokaal gezondheidsbeleid op het gebied van roken. Deze taken worden overgenomen door het Trimbos
.
Ik ga ervan uit dat hiermee ook vraag 19 van de SP-fractie is beantwoord. VWS heeft altijd een veel groter deel van de activiteiten en dus de kosten van STIVORO gefinancierd, het door de SP fractie aangehaalde bedrag betrof alleen de ongeoormerkte basisfinanciering.

Vragen en opmerkingen van de SP-fractie
De SP fractie vraagt naar de afronding van projecten dor STIVORO. Een eventuele eerdere afronding van de projecten van STIVORO is wel mogelijk. Dit is aangegeven in de subsidiebeschikkingen voor 2012, in de periodieke overleggen en bevestigd voor de rechtbank tijdens de zitting voor het beroep dat STIVORO had ingesteld (vraag 5 en 8).

De SP heeft verder vragen gesteld over de betrokkenheid van STIVORO bij de overdracht (vraag 10 tot en met 16). VWS is niet verantwoordelijk voor het personeelsbeleid dat gesubsidieerde instellingen voeren, dat geldt ook voor het Trimbos-instituut en STIVORO. Het is aan het Trimbos-instituut om ervoor te zorgen dat de benodige kennis en expertise wordt opgebouwd voor het uitvoeren van de nieuwe taken.

Deels gebeurt dit door het aannemen van enkele medewerkers van STIVORO, deels door het ‘inwerken’ van eigen mensen. Daarnaast voert het Trimbos uitgebreid overleg met STIVORO en andere relevante partijen (aangegeven in de brief van 8 juni aan de Kamer).

In overleg met VWS heeft het Trimbos-instituut een persbericht uitgedaan waarin de plannen kort uiteengezet werden. Het is belangrijk dat alle partijen in het veld het Trimbos-instituut vanaf januari 2013 weten te vinden als expertisecentrum, ook op het gebied van tabak. Dit persbericht is zorgvuldig opgesteld en voor de publicatie toegestuurd aan de partners waar Trimbos overleg mee voert over tabakspreventie; het Partnership Stop met Roken en de Alliantie Nederland Rookvrij, waar ook Stivoro deel van uitmaakt.

De ongerustheid van internationale deskundigen die de SP fractie aanhaalt, is mede ontstaan door berichtgeving vanuit STIVORO waarbij alleen wordt gemeld dat de subsidie aan STIVORO stopt, zonder te vermelden dat het Trimbos-instituut voortaan tabakspreventie zal vormgeven als onderdeel van zijn taken op het gebied van preventie van middelengebruik. VWS communiceert periodiek over de stand van zaken in het tabaksontmoedigingsbeleid naar de WHO (vragen 17 en 18).

De Fondsen hebben ervoor gekozen zelf meer zichtbaar te zijn op het onderwerp tabakspreventie (al dan niet in Alliantieverband) onder andere via eigen campagnes. Ook zijn er gesprekken gaande tussen de Fondsen en het Trimbos-instituut. VWS vervult hierin geen rol, de Fondsen bepalen vanzelfsprekend hun eigen koers. Op onderdelen werkt VWS met de Fondsen samen, onder andere bij de rookvrije schoolpleinen. Ook kunnen de Fondsen gebruik maken van het Trimbos als landelijk kennisinstituut op het gebied van tabak. De bundeling van alcohol-, tabaks- en drugspreventie is juist bedoeld om versnippering tegen te gaan (vraag 20).

Een pas op de plaats is niet aan de orde; gezien de uitspraak van de rechtbank en het feit dat het Trimbos draagvlak heeft bij nationale en internationale experts (vraag 21).

Vragen en opmerkingen vanuit de D66-fractie
De leden van de D66-fractie vragen wanneer de kennisoverdracht als geslaagd wordt beschouwd. Op basis van de conceptplannen ga ik ervan uit dat vanaf 2013 de monitoring, het adviseren en informeren van burgers, het delen van wetenschappelijke informatie en het bevorderen van een gezonde leefstijl op het gebied van roken op een goede manier worden vormgegeven door het Trimbos-instituut. Op al deze deelterreinen vindt kennisoverdracht plaats.

De D66-fractie vraagt hoe het staat met de opbouw van het nationale en internationale netwerk. Zoals aangegeven in de brief van 8 juni, voert het Trimbos nu al geregeld overleg met relevante partijen zoals het Centrum Gezond Leven, GGD Nederland, Stichting Rookpreventie Jeugd, KWF Kankerbestrijding, Astmafonds, Hartstichting, het Partnership Stop met roken, de Alliantie Rookvrij

Nederland en natuurlijk STIVORO. Het internationale netwerk van Trimbos sluit deels al goed aan bij de nieuwe taken (contacten WHO, ESPAD studies, EMCDDA) en wordt verder uitgebouwd (inmiddels is contact gelegd met diverse internationale universiteiten en topinstituten waaronder Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health, Harvard School of Public Health, University of California San Francisco). Tevens heeft kennisoverdracht vanuit STIVORO plaatsgevonden over internationale netwerken waar STIVORO lid van is.

Ten slotte vraagt de D66-fractie of er sprake is van personele overdracht. Het Trimbos-instituut is zelf verantwoordelijk voor het personeelsbeleid, net als STIVORO. De gesprekken over het overnemen van medewerkers lopen op dit moment. Ik hoop dat beide organisaties de rust wordt gegund om deze gesprekken in alle zorgvuldigheid te laten plaatsvinden

Hoogachtend,
de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
mw. drs. E.I. Schippers

bron: Rijksoverheid Kamerstukken

Redactie Medicalfacts / Alida Budding - Hennink

Samen met mijn dochter Janine Budding verzorg ik dagelijks het online medisch nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant is. De rol en beleving van patiënt & Healthy Ageing, zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik heb jarenlang ervaring in diverse functies in thuiszorg.

Recente artikelen