Zelftest voor de huisarts
Array
De diagnose longembolie is lastig, want de klachten zijn vaag en divers. Maar de aandoening kan wel dodelijk zijn. Moet de twijfelende huisarts de patient dan toch maar verwijzen naar het ziekenhuis? Niet per se. Met een beslisregel en een eenvoudige bloedtest kan hij een longembolie veilig uitsluiten.
In zijn dokterstas heeft huisarts Wim Lucassen een eenvoudig testje. Daarmee kan hij zelfs op zijn visiteronde bij de patient thuis snel trombose uitsluiten. Deze sneltest speurt naar D-dimeren. Zodra er in het lichaam stolling optreedt, wordt er een proces geactiveerd om het bloedstolsel af te breken. Daarbij komen D-dimeren vrij. De D-dimeertest, in combinatie met een bepaalde beslisregel, maakt dat de diagnose diep veneuze trombose (een stolsel in de bloedvaten) door de huisarts verworpen kan worden. Dat was een paar jaar geleden het resultaat van een groot onderzoeksproject.
Als vervolg daarop heeft Lucassen gekeken of dezelfde aanpak succesvol zou kunnen zijn bij longembolie. Op 11 april is Lucassen, die zijn huisartsenpraktijk combineert met een baan als onderzoeker, hierop gepromoveerd. Longembolie komt vaak voort uit trombose in de benen: een stolsel schiet los, loopt vast in de longen en sluit daar een deel van de circulatie af. Bij een klein stolsel zijn er nauwelijks klachten, een groot stolsel kan binnen seconden leiden tot de dood. Longembolie stelt de huisarts voor een diagnostisch dilemma, legt Lucassen uit. `Moet hij een patient wel of niet insturen? De klachten zijn weinig specifiek en divers. Een huisarts ziet gemiddeld vier keer per jaar een patient met een vermoedelijke longembolie. Maar slechts een op de acht blijkt bij onderzoek in het ziekenhuis daadwerkelijk een stolsel in de longen te hebben. De huisarts heeft geen middelen om op grond van het verhaal en lichamelijk onderzoek van de patient de diagnose uit te sluiten. Acht hij het risico op longembolie heel klein, dan zal hij soms zelfs een patient niet insturen. Dat gaat heel vaak goed, maar toch loopt het soms verkeerd af en overlijdt de patient door een grote longembolie. Elk jaar zijn er wel een paar tuchtzaken van artsen die de diagnose gemist of onderschat hebben.’
Vervelend
Lucassen keek naar de toepassing van de Wells-beslisregel. Aan de hand van zeven variabelen scoort een arts daarmee de kans op longembolie. Is die hoog, dan wordt de patient doorverwezen naar het ziekenhuis. Bij een geringe kans voert de arts de D-dimeertest uit. Met een negatieve uitslag kan de arts longembolie veilig uitsluiten. Is de test positief, dan wordt de patient alsnog verwezen. Voor het onderzoek pasten huisartsen bij zo’n 600 patienten, verdacht van longembolie, de beslisregel toe en voerden ze de bloedtest uit. Ongeacht de resultaten werden alle patienten verwezen naar het ziekenhuis. Bij 45 procent van de verdachte gevallen zou de huisarts met de nieuwe strategie veilig en efficient longembolie hebben kunnen uitsluiten.
De nieuwe aanpak kan voorkomen dat patienten onnodig naar het ziekenhuis worden gestuurd. Lucassen pleit er daarom voor dat artsen niet zelf de kans inschatten, maar de beslisregel toepassen. `Dat vinden dokters vervelend, want waarom zitten ze er dan nog? Ze willen zelf “dokteren” en niet een regeltje toepassen. Maar ook al doe je het goed als arts, zo’n regel doet het toch net iets beter. Dat laat deze studie zien.’
Jasper Enklaar
Bron: Nieuwsbank.nl
