Mentale processen politiemensen van invloed op kans geweldsincident

Geweld tegen de politie komt veelvuldig voor en op beleidsmatig niveau is veel aandacht voor het harder aanpakken van daders en weerbaarder maken van politiemensen. Onderzoekers Lisa van Reemst, MSc, dr. Tamar Fischer (beiden Erasmus Universiteit Rotterdam) en dr. Barbara Zwirs (Universiteit Leiden) hebben onderzocht wat de rol van mentale processen van politiemensen is bij hun geweldservaringen. Inzicht in deze processen zou mogelijk kunnen helpen bij het omgaan met agressie.
Hiervoor maakten zij gebruik van het theoretische sociale informatieverwerkingsmodel van Crick en Dodge uit 1994. Ze bekeken de manier waarop politiemensen omgaan met een situatie, bijvoorbeeld hoe zij deze waarnemen en interpreteren, welke ideeën zij hebben over mogelijke reacties, en welke reactie zij kiezen.
Politiemensen uit verschillende delen van het land vulden op twee meetmomenten een vragenlijst in. In de vragenlijst werden verschillende hypothetische situaties voorgelegd, waarna gevraagd werd naar de mentale processen van politiemensen, dus de waarneming en interpretatie van de situatie en de mogelijke reacties. Hierbij werd een onderscheid gemaakt in passieve, assertieve en agressieve reacties waar politiemensen uit kunnen kiezen in reactie op een situatie.
Daarnaast is gevraagd naar de geweldservaringen en achtergrondkenmerken van politiemensen. Het onderzoek bevestigt nog eens dat politiemensen regelmatig geweld ervaren. Zo ervoeren politiemensen gemiddeld 15 keer verbaal geweld, bedreiging of fysiek geweld in het laatste half jaar.

De onderzoekers concluderen dat politiemensen die een negatiever mensbeeld hebben, politiemensen die meer negatieve uitkomsten verwachten van assertieve reacties (bijvoorbeeld op iemand inpraten) en agressieve reacties (dus zelf een vorm van geweld gebruiken) en politiemensen die vaker daadwerkelijk agressieve reacties kiezen, meer geweldservaringen hebben.
Anders dan verwacht hebben politiemensen die positieve uitkomsten verwachten van agressieve reacties, juist minder geweldservaringen. Mogelijk zou het vertrouwen in een positieve uitkomst van actieve (waaronder agressieve) reacties zorgen dat de politieambtenaar uitstraalt de situatie onder controle te hebben. Daardoor zou het daadwerkelijk uitvoeren van agressieve reacties onnodig kunnen zijn, waardoor situaties minder vaak escaleren. Daarnaast lijkt een zekere gespannenheid (alertheid) nodig om geweldservaringen te voorkomen.
In het onderzoeksrapport worden suggesties gedaan voor training en nazorg om toekomstige geweldservaringen onder politiemensen in te perken, zoals het ontwikkelen van positievere uitkomstverwachtingen en meer vertrouwen in het uitvoeren van assertieve reacties.