De biologie van gezond oud worden
Array
Joris Deelen doet moleculair epidemiologisch onderzoek naar de biologische mechanismen die bijdragen aan het bereiken van een hoge leeftijd. Hij ontdekte dat een variant op chromosoom 5 samenhangt met de kans op een lang leven. Het LUMC beschikt voor onderzoek naar veroudering over een unieke groep van mensen uit langlevende families. Op 25 juni promoveert Deelen op zijn proefschrift gericht op de genetische factoren en stoffen in het bloed (biomarkers) die bijdragen aan een uitzonderlijk lang leven.
“Hoewel het wereldwijd heel moeilijk is gebleken genetische factoren te identificeren hebben we in 20.000 85-plussers uit Europa toch een nieuw gengebied op chromosoom 5 kunnen vinden dat de kans op het bereiken van een hoge leeftijd beïnvloedt”, vertelt Deelen.
Gunstige genen
Dragers van een genetische variant in dit gebied hebben 10 procent meer kans om minstens 90 jaar te worden. “De gevonden genetische variant gaat samen met een lagere bloeddruk op middelbare leeftijd, maar niet op hoge leeftijd. Verder weten we dat dit gengebied een regulator is die mogelijk tientallen andere genen aanstuurt. Het onderliggende mechanisme wordt nu verder onderzocht.” Deelen denkt dat er veel genen zijn die ieder een heel klein deel aan de kans op een lang leven bijdragen. Om die te vinden zijn grootschalige studies nodig bij mensen die door gunstige genen meer kans hebben om lang te leven. Het LUMC heeft hiervoor de Leiden Lang Leven-studie, een populatie van negentigplussers met een broer of zus die ook boven de 90 is, en hun kinderen.
Biomarkers
Naast genetische factoren heeft Deelen ook biomarkers van hoogbejaarden bestudeerd die de kans op overlijden weergeven. Daarbij vond hij dat de lengte van telomeren in bloedcellen deze kans goed weergeven en mogelijk ook beïnvloeden, onafhankelijk van de activiteit van het immuunsysteem. Toekomstig onderzoek zal moeten uitwijzen of er nog andere biomarkers zijn waarin langlevenden afwijken van anderen. “Deze biomarkers kunnen ons op het spoor brengen van nog onontdekte genen en mechanismes die een rol spelen bij gezond oud worden”, aldus Deelen.
Bron: LUMC
