Advies: artsen en politie in alliantie tegen illegale orgaanhandel
Array
Ook internationaal moet veel beter worden samengewerkt, vinden onderzoekers illegale orgaanhandel
Om orgaanhandel en illegale transplantaties tegen te gaan, zullen artsen en politie met elkaar moeten gaan samenwerken in bondgenootschappen. Ook justitiële en politiële autoriteiten in de landen waar criminele syndicaten zich bezig houden met het faciliteren van illegale transplantaties, moeten de handen ineen slaan. Dat zijn enkele aanbevelingen die vandaag zijn gedaan tijdens het HOTT-symposium op het hoofdkantoor van Europol in Den Haag, waar de eerste resultaten van het groot Europees onderzoek naar orgaanhandel werden gepresenteerd.
Dit zogeheten HOTT project (combating trafficking in human beings for the purpose of organ removal) startte eind 2012 voor de duur van drie jaar en wordt mede gefinancierd door de Europese Commissie. De afdeling Nefrologie en Transplantatie van het Erasmus MC coördineert het onderzoek, de Universiteit van Lund (Zweden), Europol en organisaties uit Bulgarije en Roemenië, zijn partners.
Uit het onderzoek naar de werkwijze van criminele syndicaten die zich bezig houden met orgaanhandel, doemt het beeld op van gewiekste criminelen die profiteren van het gebrek aan kennis over dit type misdaad en van het gebrek aan internationale samenwerking in de bestrijding ervan. Ook richten ze zich geraffineerd op potentiële donoren die economisch afhankelijk en kwetsbaar zijn. Waar transplantatieprofessionals níet medeplichtig zijn, worden zij voorgelogen over de aard van de orgaandonatie.
Daarom moet de opsporing van deze betrekkelijk nieuwe vorm van misdaad hoger op de prioriteitenlijst van de autoriteiten komen te staan, vinden de onderzoekers. Ook Europese landen, waar patiënten vaak vandaan komen, dragen de verantwoordelijkheid om deze misdaad te bestrijden. Al doende kan wetgeving worden aangescherpt, en kan worden geïnvesteerd in het opleiden van opsporingsambtenaren, die bijvoorbeeld moeten leren hoe zij illegale orgaanhandel kunnen herkennen en hoe zij de opsporing ter hand kunnen nemen.
Van ander groot belang is dat de rechten en plichten van artsen jegens patiënten die nieren kopen, worden verduidelijkt. Artsen kunnen nu, vanwege hun beroepsgeheim, geen kant op als zij vermoeden dat hun patiënt op illegale wijze een nier heeft verworven, of juist heeft afgestaan. Richtlijnen en een centraal meldpunt waar zij hun vermoedens kunnen uiten, zouden artsen kunnen helpen een bijdrage te leveren aan het bestrijden van orgaanhandel.
De onderzoekers pleiten ook voor –wereldwijd- een betere bescherming van slachtoffers van mensenhandel met het oogmerk van orgaanverwijdering. Op dit moment zijn slachtoffers op zichzelf aangewezen, krijgen ze vaak niet de beloning die hen was beloofd, en gaat de orgaanverwijdering gepaard met grote gezondheidsrisico’s.
De coördinatoren van het HOTT project gaan alle bevindingen en aanbevelingen het komende jaar te boek stellen, zodat een kennisdocument de internationale betrokken instanties kan helpen om meer inzicht en kennis te krijgen over het onderwerp. Doel van het onderzoek is immers steeds drieledig geweest: informatie en kennis over mensenhandel met het oogmerk van orgaanverwijdering vergroten, bewustzijn creëren bij diverse (justitiële) organisaties en de handhaving van het verbod op deze misdaad verbeteren.
