
Unieke buikwand- darmtransplantatie UMCG
ArrayUnieke gecombineerde orgaantransplantatiein UMCG
In het UMC Groningen Transplantatie Centrum is onlangs succesvol de eerste buikwandtransplantatie bij een patiënt uitgevoerd in combinatie met een dunne darmtransplantatie. ?Het is voor het eerst in Nederland – en in de Eurotransplantregio – dat een patiënt een buikwandtransplantatie onderging. Ook de betrokkenheid van plastisch chirurgen bij deze complexe procedure is uniek voor de transplantatiegeneeskunde. De gecombineerde transplantatie heeft negen uur in beslag genomen. Op dit moment maakt de patiënt het goed. Dankzij de gecombineerde transplantatie kan de patiënt weer gewoon eten en beschikt deze ook weer over een gesloten en gave buik.
Patiënten die wegens darm?falen niet genoeg voeding via de darm kunnen opnemen, zijn afhankelijk van kunstmatige voeding via een infuus (totale parenterale voeding, TPV). Wanneer dit niet meer lukt of er levensbedreigende problemen ontstaan, is een dunne darmtransplantatie de enige resterende behandeloptie. Voordat deze patiënten getransplanteerd worden, leven ze dikwijls jarenlang met een infuus dat verbonden is aan een pomp en een zak met voeding. Door dit infuus wordt dagelijks gedurende zo’n twaalf uur speciale voeding – buiten het maag-darmkanaal om – direct in de bloedbaan toegediend. Behalve dat zij geen gewoon voedsel kunnen opnemen, zijn deze patiënten hierdoor ook vaak aan huis gebonden. Bovendien leidt de voedingslijn geregeld tot infecties en vergt deze dagelijks intensieve verzorging en strikte hygiëne.
In Nederland zijn ongeveer 300 mensen langdurig afhankelijk van TPV. Circa twintig procent van deze patiënten ondergaat uiteindelijk een dunne darmtransplantatie, een procedure die alleen in het UMCG wordt uitgevoerd. Bij deze patiënten is, vanwege de vele ingrepen die zij hebben ondergaan en buikwondproblemen, de buikwand aangetast. Hierdoor sluit deze niet (goed) meer en geeft deze onvoldoende bedekking van de darm als er een darmtransplantatie zou plaatsvinden. Bestaande behandelingen als het oprekken van de huid, huidtransplantatie of gebruik van een biologisch of kunststof matje bieden dan lang niet altijd uitkomst.?
Geoefend
Een oplossing voor deze patiënten is om de dunne darmtransplantatie te combineren met een buikwandtransplantatie. Plastisch chirurgen van het UMCG werden op het idee van deze transplantatie gebracht door een plastisch chirurg uit Oxford, die deze ingenieuze transplantatie al eerder uitvoerde. Om de buikwandtransplantatie ook succesvol te kunnen uitvoeren bij de patiënt in het UMCG is deze chirurg overgekomen naar Groningen om de buikwandtransplantatie met het team van transplantatie- en plastisch chirurgen van het UMCG te oefenen.
De buikwandtransplantatie werd voorafgaand aan de transplantatie geoefend op lichamen van overleden personen die hun lichaam na overlijden ter beschikking hadden gesteld voor de wetenschap. Toen voor de patiënt een geschikte donor beschikbaar kwam, hebben chirurgen van het UMCG de gecombineerde transplantatie bij de patiënt uitgevoerd. Hierbij was de specifieke, microchirurgische reconstructieve deskundigheid nodig van plastisch chirurgen om de vele fijne bloedvaatjes op elkaar aan te sluiten tijdens de transplantatie van de buikwand.
De dunne darm en buikwand zijn afkomstig van dezelfde overleden donor. Voor deze uitzonderlijke orgaandonatie is speciale toestemming verleend door de nabestaanden van de donor.?
‘verklikker’
De buikwandtransplantatie leidde ook tot een andere innovatieve mogelijkheid. De huid van de getransplanteerde buikwand fungeerde als indicator voor afstoting van de buikwand en mogelijk ook van de dunne darm. Na transplantatie van een donororgaan is er een risico dat het lichaam het donororgaan afstoot. Om dit te voorkomen, moeten getransplanteerde patiënten hun levenlang afweerremmende medicijnen gebruiken. Om afstoting met zekerheid te kunnen vaststellen, is een biopt van het donororgaan nodig. Maar dit is niet bij alle donororganen mogelijk, gaat soms met risico’s gepaard en is belastend voor de patiënt. Dan worden andere methoden ingezet, bijvoorbeeld laboratorium- of beeldvormend onderzoek. Er zijn aanwijzingen dat een verkleuring van de huid een teken kan zijn voor afstoting van het donororgaan, in dit geval de darm. Dat zou kunnen betekenen dat bij moeilijk te controleren donororganen ook een stukje huid van de donor mee wordt getransplanteerd, dat kan fungeren als soort ‘verklikker’ voor eventuele afstoting. Nader onderzoek moet uitwijzen of dat inderdaad het geval is.
Bij de transplantatieprocedure zelf waren maar liefst 19 zorgverleners direct betrokken. Plastisch chirurgen, buikchirurgen, maag-, darm- en leverartsen, anesthesiologen, medisch microbiologen, pathologen, diëtisten, transplantatieverpleegkundigen en transplantatie- en donatiecoördinatoren van het UMCG hebben nauw samengewerkt om deze bijzondere gecombineerde orgaantransplantatie uit te kunnen voeren en de patiënt na de operatie te laten herstellen. Daardoor zijn de transplantatieprocedure en de postoperatieve zorg goed verlopen. ?
Het UMCG is het enige ziekenhuis in Nederland dat dunne darmtransplantaties uitvoert. In 2001 werd in Groningen de eerste dunne darmtransplantatie bij een volwassene uitgevoerd en in 2008 voor het eerst bij een kind. Sindsdien zijn in Nederland 14 dunne darmtransplantaties uitgevoerd bij 13 patiënten (waarvan 5 kinderen en 8 volwassenen).
Eurotransplant
Eurotransplant is een serviceorganisatie voor transplantatiecentra, laboratoria en donorziekenhuizen. De stichting zet zich in voor een optimaal gebruik van beschikbare donororganen door de best mogelijke match te maken tussen donororgaan en ontvanger. Tot de Eurotransplantregio behoren: België, Duitsland, Kroatië, Hongarije, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk en Slovenië.?
UMC Groningen Transplantatie Centrum
Het UMCG is een van de weinige ziekenhuizen in de wereld en het enige ziekenhuis in Nederland, dat alle vormen van orgaantransplantaties verricht. Niet alleen hart-, nier-, long-, lever-, pancreas- en darmtransplantaties, maar ook gecombineerde transplantaties zoals hart/longtransplantaties, long/levertransplantaties en nier/pancreastransplantaties worden door het UMCG uitgevoerd.
De ervaren transplantatieprogramma’s bundelen sinds twee jaar hun kennis en expertise rondom patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs in het UMC Groningen Transplantatie Centrum. Hierdoor is een unieke en vruchtbare samenwerking ontstaan. Op 26 november organiseert het transplantatiecentrum zijn eerste congres voor transplantatieprofessionals. Onderwerpen die op het programma staan, zijn: het efficiënt organiseren van de poliklinische zorg voor en na transplantatie, grensverleggend wetenschappelijk onderzoek en de nieuwste technische ontwikkelingen. Kijk voor meer informatie op UMC Groningen Transplantatie Centrum
Bron: UMCG