Vinding van het Antoni van Leeuwenhoek vergroot veiligheid bestraling
ArrayVerificatiemethode radiotherapie binnenkort wereldwijd beschikbaar
Het Antoni van Leeuwenhoek controleert na afloop van de bestraling of de gegeven bestralingsdosis overeenkomt met de bestralingsdosis zoals die was gepland – en dat doen maar weinig andere ziekenhuizen in de wereld ook. Het Antoni van Leeuwenhoek ontwikkelde hiervoor, met ondersteuning van Technologiestichting STW, een methode die in 3D de daadwerkelijk door de patiënt ontvangen bestralingsdosis per behandeling meet. De door het Antoni van Leeuwenhoek ontwikkelde methode komt onder de naam iViewDose op korte termijn beschikbaar voor andere bestralingscentra wereldwijd. Het Zweedse Elekta meldt vandaag, dinsdag 1 maart, in een persbericht dat de CE-markering is toegekend. Elekta, een van de twee grootste aanbieders van radiotherapeutische apparatuur ter wereld, sloot eerder met het Antoni van Leeuwenhoek een licentieovereenkomst af voor de toepassing van iViewDose. In de voorbije jaren ontwikkelden het Antoni van Leeuwenhoek en Elekta de verificatiemethode verder tot een voor andere centra inzetbaar product.
Bestralingsplan en afgegeven dosis
Voor iedere bestralingsbehandeling wordt een bestralingsplan gemaakt. Dit plan komt tot stand op basis van informatie over de tumor (verkregen door CT-scans, MRI et cetera) en op basis van de anatomie van de patiënt. Het doel van iedere bestraling is om een zo hoog mogelijke bestralingsdosis aan de tumor te geven, en een zo laag mogelijke dosis aan de omliggende gezonde weefsels en organen. Of precies de juiste bestralingsdosis ook precies op de juiste locatie in de patiënt wordt afgegeven, hangt af van tal van factoren. Afwijkingen kunnen bijvoorbeeld ontstaan door een onjuiste afstelling van het bestralingsapparaat, door softwareproblemen maar ook door anatomische verandering van de patiënt (gewichtsafname of verandering in de ligging van organen) of menselijke fouten.
Veiliger en goedkoper
iViewDose detecteert tijdens de behandeling de straling door middel van een elektronische bestralingsdetector onder de patiënt en berekent vervolgens of de afgegeven dosis de juiste is. iViewDose brengt afwijkingen aan het licht die niet zichtbaar worden bij de nu breed gebruikte ‘fantoomverificatie’ en vergroot daarmee de veiligheid van patiënten. De fantoomverificatie is een pre-treatmenttechniek en meet niet de werkelijke situatie maar bootst deze meer of minder succesvol na. Daarbij is de fantoomtechniek arbeidsintensief en duur; het kost ongeveer een half uur per check en neemt een bestralingstoestel in beslag waarmee op dat moment dus geen patiënt kan worden bestraald. De lagere kosten van de iViewDose maken dat de check bij iedere fractie behandeling kan worden ingezet.
De verificatie met iViewDose werd in 2006 voor het eerst toegepast in het Antoni van Leeuwenhoek. Sinds 2008 werd de methode breed toegepast en vanaf 2012 vindt de verificatie volledig geautomatiseerd bij alle patiënten – nu nog – offline plaats; dit betekent dat de automatisch gegenereerde rapporten enkele minuten na de bestraling worden opgeleverd. Bij een afwijking gaat een ‘alert’ naar de klinisch fysicus die alle factoren in de bestralingsketen analyseert op een mogelijke fout. Gebleken is dat bij een op de vierhonderd bestralingen een afwijking wordt gevonden die een aanpassing bij de volgende bestralingsbehandeling van de patiënt vraagt.
