Neurowetenschappers AMC en VUmc gaan samenwerken
ArrayGeen dag gaat er voorbij zonder dat de hersenen in het nieuws komen. Hoe beïnvloeden genen de hersenen? Hoe kunnen ziekten aan de hersenen worden genezen? Hoe zit het met Alzheimer en dementie? Is verslaving een hersenziekte? Dit zijn wat voorbeelden waarmee Amsterdamse hersenonderzoekers zich bezighouden. In Amsterdam gaan neurowetenschappers van Academisch Medisch Centrum (AMC) en VU medisch centrum (VUmc) samenwerken onder de naam Amsterdam Neurosciences om de kennis over de hersenen op een hoger niveau te tillen. Donderdag is in Theater Amsterdam de aftrap van het nieuwe onderzoeksinstituut, het grootste wetenschappelijke instituut op dit gebied in Nederland.
“In dit nieuwe instituut werken 850 onderzoekers die met zijn allen goed zijn voor jaarlijks 1200 wetenschappelijke publicaties”, zeggen de directeuren Arjen Brussaard van het VUmc en Diederik van de Beek van het AMC. “We doen het al goed in dit vakgebied en zullen samen het voortouw nemen in basaal en toegepast onderzoek, opleiding en patiëntenzorg van mensen met hersenaandoeningen.” Het instituut verwacht jaarlijks voor zestig miljoen euro wetenschappelijke beurzen aan te trekken. De lancering van het nieuwe instituut vindt plaats tijdens de presentatie van Amsterdams onderzoek aan de hersenen.
Oprichtingsbijeenkomst
Op de oprichtingsbijeenkomst spreken diverse Amsterdamse hersenonderzoekers. Een korte opsomming. Rik Ossenkoppele van het Alzheimercentrum van het VUmc vertelt die dag over zijn onderzoek naar hoe vaak het Alzheimer eiwit voorkomt bij gezonde ouderen en patiënten met dementie. Zijn team vond dat dit eiwit frequent voorkomt bij gezonde (niet-demente) personen, en dat het percentage personen met plaques in de hersenen sterk toeneemt met leeftijd en het wel of niet dragen van het Alzheimer-risico in een gen. Verdere analyses wezen uit dat er twintig tot dertig jaar zit tussen het ontstaan van plaques en de eerste klinische symptomen van dementie.
Lianne Schmaal van de afdeling Psychiatrie van het VUmc richt zich op de neurobiologie en heterogeniteit van depressie. Haar onderzoek wil voorspellers identificeren van een ongunstig beloop van depressie. Veel studies maken gebruik van groepsvergelijkingen, terwijl juist voorspellingen op het niveau van de individuele patiënt nodig zijn voor het vertalen van deze onderzoeksresultaten naar de praktijk.
Psychiatrische aandoening
Guido van Wingen van de afdeling psychiatrie van het AMC vertelt waarom sommige mensen een psychiatrische aandoening ontwikkelen. Hij wil begrijpen hoe verschillende behandelingen werken om zo klinische toepassingen te kunnen ontwikkelen. In zijn verhaal bespreekt hij hoe neuro imaging kan bijdragen aan de praktijk in het ziekenhuis. Met nieuwe statistische analyses van hersenscans kan worden voorspeld of een patiënt baat heeft bij elektroshock therapie.
Matthijs Brouwer van de afdeling neurologische infectieziekten van het AMC zoekt naar oorzaken van bacteriële hersenvliesontsteking – zowel bij de patiënt als de bacterie. Recentelijk vond hij dat het met mensen met hersenvliesontsteking door de listeria bacterie de laatste jaren steeds vaker slecht afloopt. Deze bacterie is in het nieuws vanwege uitbraken van ziekte na het eten van gerookte zalm of ander besmet eten. De onderzoekers vonden zo nu en dan een stukje DNA dat een specifiek ontsmettingsmiddel uit de bacterie “wegpompt”. Hierdoor kan de bacterie mogelijk beter overleven in de voedingsmiddelenindustrie, waar dit ontsmettingsmiddel veel wordt gebruikt.
Vertaalslag neurowetenschappers
Jaap Goudsmit is de laatste spreker van de dag. Deze hoogleraar, verbonden aan het AMC en directeur van Crucell heeft met zijn wetenschappelijke teams gedurende de laatste jaren een vertaalslag gemaakt van kennis over virussen naar preventie van verouderingsziekten en dementie. Het accent ligt op biomarkers die de ontwikkeling van ouderdomsziekten voorspellen, Daarna wordt geprobeerd de ziekten te voorkomen door passieve en actieve immunisatie.
