
Leiden en Sint-Petersburg werken samen aan ontsluiting Boerhaave-archieven
ArrayLeiden en Sint-Petersburg gaan de komende jaren samenwerken om te komen tot ontsluiting en digitalisering van het Boerhaave-archief dat in de oude tsarenhoofdstad wordt bewaard. Ook het archief van de Russische geneeskundige Nikolay Ivanovich Pirogov wordt gedigitaliseerd. Daartoe hebben op 5 december vijf partijen in Sint-Petersburg een ‘Memorandum of Understanding’ getekend. Aan Leidse zijde gaat het om Museum Boerhaave en het Leids Universitair Medisch Centrum, LUMC.
De partners in Sint-Petersburg zijn het Militair Medisch Museum, de Militair Medische Academie genaamd S.M. Kirov en de Anatoly Sobchak Foundation. Een dubbeltentoonstelling – in 2018 in Leiden, het jaar erop in Sint-Petersburg – maakt deel uit van het project. Ook de Hermitage in Sint-Petersburg is hierbij betrokken.
Drie eeuwen
Al bijna drie eeuwen liggen brieven, collegedictaten en ander waardevol materiaal van Herman Boerhaave (1668-1738) weggeborgen in de Militair Medische Academie in Sint-Petersburg. De Leidse hoogleraar gaf de geneeskunde van zijn tijd een nieuw (natuurwetenschappelijk) fundament en om zijn praktijkadviezen werd ‘het orakel’ door de hoogste Europese kringen geconsulteerd. Na Boerhaaves dood ging zijn nalatenschap inclusief documenten naar twee neven, die beiden hoge functies verwierven in de wereld van de Russische geneeskunde. De oudste werd Minister van Gezondheid, de ander werd o.a. lid van de Keizerlijke Academie van Wetenschappen als hoogleraar in Anatomie en Fysiologie. Ontsluiting van de papieren schat is een langgekoesterde wens.
Boerhaave-archief
Omdat het Boerhaave-archief in een Russisch militair instituut is ondergebracht, is de toegang voor onderzoekers moeizaam. Met digitalisering komt het materiaal beschikbaar voor de internationale onderzoekgemeenschap. De samenwerking tussen Leiden en Sint-Peterburg betreft ook het ontsluiten en digitaliseren van de Russische geneeskundige Nikolay Pirogov (1810-1881), die met wetenschappelijk onderbouwde technieken chirurgie van handwerk tot wetenschap verhief en pionier was op het gebied van anesthesie, in het bijzonder op het slagveld tijdens oorlogen in de Kaukasus en later op de Krim. De Pirogov-archieven liggen in zowel de Militair Medische Academie als in het Militair Medisch Museum.
Boerhaave- en Pirogov-archief
De samenwerking tussen Leiden en Sint-Petersburg behelst conferenties, tentoonstellingen in beide steden, het catalogiseren en digitaliseren van archieven in Sint-Petersburg en het verrichten van medisch-historisch onderzoek op basis van het nieuw-ontsloten materiaal. Bij het digitaliseren van het Boerhaave- en Pirogov-archief is van Nederlandse zijde een belangrijke rol weggelegd voor Metamorfoze, het nationale programma voor het behoud van papieren erfgoed, ondergebracht in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag en gefinancierd door het ministerie van OCW.
Tentoonstelling
De bijbehorende tentoonstelling, op basis van collecties in Sint-Petersburg en Leiden, betekent voor Museum Boerhaave een fraaie aanloop naar de 350ste geboortedag van naamgever Herman Boerhaave, op 31 december 2018. Naast het Militair Medisch Museum en de Medisch Militaire Academie is ook de Hermitage uit Sint-Petersburg partner, dat uit zijn collectie bijdraagt met medische objecten uit de tijd van tsaar Peter de Grote. Niet eerder is dit erfgoed met een Nederlandse context aan het publiek getoond.
Museum Boerhaave is het rijksmuseum voor de geschiedenis van de natuurwetenschappen en de geneeskunde. Doel is het maatschappelijk draagvlak voor wetenschap in Nederland te versterken. Het museum betrekt daartoe een divers publiek bij zijn unieke collectie, die het verhaal vertelt van vijf eeuwen innovatie in Nederland. Altijd zoekt Museum Boerhaave met zijn activiteiten aansluiting bij de actualiteit.

v.l.n.r. Anatoly A. Budko, directeur Militair Medisch Museum Sint-Petersburg; Inge Hendriks, promovenda Universiteit Leiden; Liudmila B. Narusova, president van de Anatoly Sobchak Foundation; Pancras Hogendoorn, lid Raad van Bestuur LUMC en decaan Faculteit Geneeskunde Universiteit Leiden; Dirk van Delft, directeur Museum Boerhaave
Bron: LUMC