Minder controle
Kinderbijslag en studiefinanciering zijn overheidsuitkeringen waarover de ontvanger geen financiële verantwoording aflegt. In andere landen hoeft dat ook niet voor een pgb. Die noemt men daar participatiebijdrage. De Duitse overheid bijvoorbeeld. ziet deze bijdrage als een inkomensoverdracht waarmee de ontvanger afziet van het recht op zorg in natura. In Nederland vinden 22 (tweeëntwintig!) controles plaats op de besteding van het pgb. Kan dat wat minder? Ik pleit hier niet voor volledige afschaffing van controles, maar laten we beginnen soepeler te zijn als het persoonsgebonden budget gebruikt wordt als inkomen voor de eigen familie, die korter is gaan werken om de budgethouder bij te staan.
Monitoring
Wie in andere landen een pgb ontvangt, krijgt regelmatig bezoek van een verpleegkundige die de kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven monitort. Zij stimuleert en ondersteunt cliënt en familie. Maar zij zet het arrangement bij onvoldoende eigen regie ook om in zorg-in-natura.
Kwaliteitsborging
Die monitor rol lijkt op die van de in ons land zo gewaardeerde contacten van consultatiebureauverpleegkundigen en -artsen met jonge ouders en hun kinderen. In de Nederlandse pgb-praktijk vinden dergelijke bezoeken nauwelijks plaats. Ik snap niet waarom op zorg-in-natura grote kwaliteitsborging bestaat, maar deze bij pgb’s ontbreekt. Te meer omdat via een persoonsgebonden budget nogal eens collectieve woonvormen, zoals Focuswoningen, worden betaald die zich nauwelijks onderscheiden van zorg-in-natura. Een pilot kan leren of kwaliteitsbezoeken meerwaarde hebben.
Geen overheadkosten
Het gemiddelde uurtarief voor een persoonlijk assistentiebudget, een pgb-variant voor personen die 24 uur per dag zorg behoeven, bedraagt 25 euro. Daaruit moeten hoog- en laaggeschoolde professionals worden betaald. Daarin zit geen opslag voor overheadkosten. Want de budgethouder doet alle overhead zelf. Thans zijn de pgb-uurtarieven lager dan de tarieven bij zorg-in-natura. Ik stel voor dat er één uniform tarief komt van maximaal 25 euro per uur. Indien er overhead wordt gerekend, wordt deze geschrapt.
Eén pgb per budgethouder
Zoals gezegd, kan je de pgb-regelgeving vereenvoudigen door minder te controleren. Maar het kan ook door verschillende budgetten in één wet samen te voegen. Dat gebeurt momenteel in een experiment met een integraal pgb in Delft, Woerden en Meppel. Vaak krijgt iemand uit verschillende wetten een pgb toegekend: uit de Zorgverzekeringswet, de Wet langdurige zorg, de Wet maatschappelijke ondersteuning en de Jeugdwet. De cliënt die aan de experimenten deelneemt, heeft slechts te maken met één wet, één keukentafelgesprek, één ondersteuningsplan en één budget.
Tussentijdse evaluatie
Achteraf verrekenen gemeenten, zorgkantoor en zorgverzekeraar onderling de kosten van de verstrekte budgetten. De cliënt merkt daar niets van. Nu is al bekend dat cliënten daar dit een goede stap vooruit vinden. Over enkele weken komt een tussentijdse evaluatie uit. Die betreft ook ervaringen van andere partijen dan de pgb-houders. Ik wacht die evaluatie met spanning af. Als die positief is, ligt uitbreiding van dit keep-it-simple-experiment naar andere gemeenten en zorgverzekeraars voor de hand.
PGB-congres 30 maart
De resultaten van deze tussentijdse evaluatie worden besproken op het congres Nieuwe ronde, nieuwe kansen voor het pgb? Op 30 maart in Utrecht. Per Saldo en de Guus Schrijvers Academie organiseren dit congres voor zorg- en welzijnsprofessionals, beleidsmedewerkers, zorginkopers en andere geïnteresseerden.
Tal van actuele onderwerpen en innovatieve voorbeelden en voorstellen uit binnen- en buitenland passeren die dag de revue. Het congres bestaat uit korte voordrachten, workshops en flitspresentaties met veel gelegenheid om te participeren en vragen te stellen. Ook pgb-houders zelf komen uitgebreid aan het woord tijdens het congres en geven hun inzichten en praktijkervaring door. De uitgebreide congresfolder met het volledige programma vind je hier.
Guus Schrijvers
