Verenso: Grote zorgen over kwaliteit ouderengeneeskunde

Dit is een expertquote van Amnon Weinberg van ZBVO, in het kader van ANP Expert Support. Aanleiding: Helft specialisten ouderengeneeskunde bezorgd over kwaliteit zorg – NRC Verenso, beroepsvereniging van specialisten ouderengeneeskunde, luidt de noodklok: ook de ouderengeneeskunde wankelt in het verpleeghuis. De eerste besmettingsgolf heeft een zware wissel getrokken op de medewerkers in het verpleeghuis. Niet alleen de zorgteams maar juist ook de specialisten ouderengeneeskunde in het verpleeghuis hebben zich niet kunnen herstellen van de psychische en lichamelijke inspanningen. Vanuit mijn dagelijkse werk en deelname aan de Supporthelpdesk Ouderengeneeskunde (project Verenso, Actiz, VWS) maakte ik mee dat collega’s dagelijks met zeer ingrijpende beslissingen en complex ziektebeloop werden geconfronteerd. Gezien de op dat moment ontbrekende kennis en maatregelen hebben ze geploeterd om samen met de zorgteams te overleven. Die overbelasting zien we nu weer.

Tweede golf

In de zomerperiode hebben de artsen zich nog maar nauwelijks kunnen voorbereiden op de tweede golf die zich in september aankondigde. Met de ervaringen uit de eerste golf is er de specialisten ouderengeneeskunde en het management van verpleeghuizen intensief geïnvesteerd in de totstandkoming van adequaat testbeleid, beschikbaarheid van persoonlijke beschermingsmogelijkheden, ondersteuning zorgteams en vertrouwen opbouwen met bewoners en hun familie. Nu overspoelt de tweede golf besmettingen het verpleeghuis. In allerijl moeten COVID afdelingen opgezet worden en landelijke richtlijnen vertaald worden naar de praktijk in het gehele verpleeghuis. De druk vanuit familie en publieke opinie is groot om de persoonlijke zorg veilig en open te houden; aandacht voor de personeelsuitval in het verpleeghuis vanuit media en OMT is daarentegen minimaal.

Ethische discussies

Uit de enquête blijkt dat medewerkers uitvallen, ook de artsen, deels door eigen besmettingen en quarantaine, anderzijds door gebroken weerbaarheid. Dit leidt tot ethische discussies in de zorg voor bewoners, de basiszorg kan niet meer gegarandeerd worden. Specialisten oudergeneeskunde signaleren dit en ervaren zelf een enorme druk op hun werk, eveneens met risico van uitval. Dagelijks moeten complexe keuzes gemaakt worden bij bewoners en vinden intensieve gesprekken plaats met familie. Het ondersteunen van de zorgteams op de afdeling komt in het gedrang. Het is wel zo dat verpleeghuizen verschillend omgaan met dit noodscenario. Een gemeenschappelijke aanpak tussen regionale verpleeghuisorganisaties inclusief de specialisten ouderengeneeskunde biedt mogelijkheden om samen oplossingen te vinden.

Uitval van zorgteams

De uitval van zorgteams baart de specialisten grote zorgen, zonder hen kunnen zij hun verantwoordelijkheid niet invullen. Dat moet ondersteund worden door de andere ketenpartners en de veiligheidsregio. In de regio kan dan snel geschakeld worden om vanuit anderen sectoren personeelsmatige inzet te vinden zoals horeca, defensie en studenten. Wellicht kan de Nationale Zorgklas daarin snelle scholing faciliteren. We moeten trachten te voorkómen dat personeelsuitval tot afschaling van verpleeghuiscapaciteit leidt. Dat zou namelijk consequenties hebben voor toch al bestaande wachtlijsten voor hulpbehoevende ouderen in de thuissituatie en doorstroom vanuit overvolle ziekenhuizen. Daarin moeten ook oplossingen gevonden worden voor de overbelasting en uitval van medewerkers in de thuiszorg en huisartsenpraktijken.

Specialist ouderengeneeskunde

Juist in coronatijd is gebleken dat de consultatiefunctie van de specialist ouderengeneeskunde in de thuissituatie ter ondersteuning van de huisarts een belangrijke ontwikkeling is voor goede ouderenzorg thuis. Als de specialist ouderengeneeskunde daar niet meer aan toe komt heeft dat eveneens ernstige gevolgen voor de gehele keten. Structureel bestaat er in Nederland al een chronisch gebrek aan specialisten ouderengeneeskunde. Het vakgebied breidt zich uit buiten het verpleeghuis en helaas wordt er door beginnende artsen nog onvoldoende gekozen voor dit uitdagende vakgebied.

De vergrijzing zorgt voor steeds meer kwetsbare ouderen die zoveel mogelijk thuis willen/moeten blijven wonen. De medische vooruitgang maakt het mogelijk dat we ouder kunnen worden met chronische ziekten maar wel met de prijs van verlies aan zelfstandigheid en toenemende afhankelijkheid van familie en thuiszorg. De behoefte aan de consultatiefunctie van de specialisten ouderengeneeskunde thuis en in de huisartsenpraktijk is groot en wordt zeer gewaardeerd. Wij voegen ouderengeneeskunde en palliatieve zorg toe aan het arsenaal van de huisarts. Samen zorgen we voor de juiste zorg op de juiste plaats naar keuze van de oudere zelf. Daarmee ontlasten we ook de ziekenhuizen. Met deze ambities organiseren specialisten ouderengeneeskunde zich ook los van het verpleeghuis zoals in zelfstandige behandelvakgroepen.

Ik pleit voor urgentiebesef en kaders op landelijk niveau. Dat moet leiden tot sterkere regionale samenwerking om de keten niet te laten verstoppen. De specialisten ouderengeneeskunde willen daar graag een bijdrage aan blijven leveren. Amnon Weinberg is specialist ouderengeneeskunde bij ZBVO

28-10-2020 | 14:51 | Den Haag

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.