Wat werkt voor wie in de Psycho-oncologie?
Array“Een revolutie is nodig om wetenschap dichterbij de kankerpatiënt te brengen”
Op vrijdag 16 april houdt bijzonder hoogleraar Marije van der Lee haar oratie ‘Wat werkt voor wie in de psycho-oncologie?’ bij Tilburg University. Van der Lee schetst hierin de kloof tussen wetenschappelijk onderzoek en de klinische praktijk. “Door deze kloof weten we niet goed welke psychologische zorg nu het beste past bij de cliënt die tegenover ons zit”, stelt Van der Lee. “Om meer inzicht te krijgen in wat werkt voor wie is een nieuwe benadering nodig: de netwerkbenadering.”
Een klacht komt zelden alleen. Dat ziet Van der Lee in de dagelijkse klinische praktijk van het Helen Dowling Instituut, voor psychologische zorg bij kanker. “Ernstige chronische vermoeidheid, angst voor terugkeer van kanker, depressie: er speelt vaak veel tegelijkertijd en mensen vragen pas om hulp wanneer ze verstrikt zijn geraakt in een web van problemen, waar ze niet langer zelf of met hulp van hun omgeving uitkomen.”
In onderzoek wordt hier weinig rekening mee gehouden. Van der Lee: “Onderzoekers richten zich vaak op één probleem wanneer zij de werkzaamheid van een behandeling onderzoeken. Als bijvoorbeeld de afname van angst groter is bij de groep mensen die de behandeling krijgt dan bij de groep die de behandeling niet krijgt, concluderen zij dat de behandeling werkt. Dit is echter gebaseerd op het gemiddelde van de groep. Laat staan dat we weten of het werkt bij mensen in de klinische praktijk die kampen met meerdere klachten tegelijkertijd.”
Revolutie in de psychologische wetenschap
Van der Lee ziet de netwerkbenadering als een revolutie in de psychologische wetenschap die kan helpen het onderzoek veel dichter naar de praktijk en het individu te brengen. “De netwerkbenadering ziet klachten als elementen van een complex dynamisch systeem waarin symptomen elkaar activeren. Zo kan bijvoorbeeld pijn in je arm, het piekeren over terugkeer van kanker activeren, wat leidt tot slechter slapen, waardoor concentratieproblemen en vermoeidheid ontstaan, waardoor angst meer ruimte krijgt. Zo ontstaat er een zichzelf versterkend netwerk van symptomen, dat iemands functioneren zodanig in de weg kan staan dat we van een ‘psychische stoornis’ spreken.”
Klachtennetwerk per individuele patiënt in kaart
De netwerkbenadering brengt het klachtennetwerk van de individuele patiënt in kaart. Zo krijgen cliënten inzicht in de samenhang van hun klachten, gedrag en overtuigingen. Hierdoor krijgen ze meer grip en kunnen ze beter meedenken over de gewenste behandeling. De kans dat de aanpak effectief is, is ook groter. De oratie is op vrijdag 16 april van 16.15-17 uur en is hier te volgen via livestream.
Over Marije van der Lee
Prof. dr. Marije van der Lee werkt sinds 2007 bij het Helen Dowling Instituut. Naast gz-psycholoog is zij hoofd wetenschappelijk onderzoek. In juni 2020 is Marije benoemd tot bijzonder hoogleraar en bekleedt zij vijf jaar de leerstoel ‘Wat werkt voor wie in de psycho-oncologie?’ bij Tilburg University, departement Medische en Klinische Psychologie. Meer over Marije van der Lee
Over het Helen Dowling Instituut
Het Helen Dowling Instituut is sinds haar oprichting in 1988 een toonaangevend instituut op het gebied van de psycho-oncologie. Het HDI biedt professionele psychologische zorg aan mensen die als patiënt of naaste getroffen zijn door kanker. Daarnaast verricht het HDI wetenschappelijk onderzoek en biedt het scholing vanuit de Helen Dowling Academie. Het HDI is het grootste instituut in Nederland op het gebied van de psycho-oncologie. hdi.nl
Bron: Helen Dowling Instituut
