De stand van zaken van esketamine
ArrayEr is veel te doen rondom het nieuwe medicijn Esketamine. Nu het goedgekeurd is als middel tegen hardnekkige depressies, en in het basispakket wordt aangeboden, blijkt de verkrijgbaarheid vooralsnog een enorme uitdaging.
Orale esketamine bij patiënten met ernstige, niet-psychotische, behandelingsresistente depressie
Met de subsidieregeling Veelbelovende zorg wordt tijdelijke financiering verstrekt voor behandelingen die qua (kosten)effectiviteit veelbelovend lijken, maar nog niet uit het basispakket worden vergoed, omdat de effectiviteit nog niet is bewezen. Via deze regeling wordt onderzoek gesubsidieerd naar het medicijn esketamine, in de (off-label) vorm van een drank, bij de behandeling van patiënten met ernstige, niet-psychotische, behandelingsresistente depressie.
Het project start op 1 september 2020 voor een periode van 5 jaar en 4 maanden. Na afronding van het project worden de onderzoeksresultaten rond januari 2026 bij het Zorginstituut ingediend. Het Zorginstituut zal deze onderzoeksgegevens gebruiken om te beoordelen of orale esketamine bij ernstige, niet-psychotische, behandelingsresistente depressie uit het basispakket van de Zorgverzekeringswet (Zvw) vergoed kan worden.
De aandoening en behandeling
Depressie heeft een grote invloed op het leven van patiënten en hun naasten. Een klein deel van de mensen met een depressie heeft onvoldoende baat bij behandeling met psychotherapie of antidepressiva. Elektroshocktherapie (ECT) kan bij deze patiënten effectief zijn, maar kan vervelende bijwerkingen veroorzaken. Ook is er een grote kans op terugval na het staken van de behandeling.
Uit eerder onderzoek is gebleken dat het medicijn esketamine, in de (off-label) vorm van een drank, stemmingsklachten bij patiënten met een ernstige depressie kan verminderen. De effectiviteit van deze behandeling ten opzichte van ECT is echter nog niet aangetoond. Verder bestaat er nog geen goed onderzoek naar de effecten van de orale toepassing van esketamine op de langere termijn. Het is dus momenteel onbekend of het mensen die met behulp van orale esketamine uit hun depressie komen, lukt om die verbetering vast te houden en of er bijwerkingen zijn op de langere termijn.
Het onderzoek
Het onderzoek is een multicenter, open-label, gerandomiseerd onderzoek waarin de (kosten)effectiviteit van orale esketamine wordt vergeleken met die van ECT. Aan het onderzoek nemen 146 volwassen patiënten deel met een ernstige behandelingsresistente depressie, zonder psychose en zonder lichamelijke klachten, die in aanmerking komen voor een ECT. De helft van hen wordt behandeld met orale esketamine en de andere helft met ECT.
Het doel van dit onderzoek is om op de korte termijn aan te tonen dat orale esketamine net zo effectief is in termen van het percentage responders (een responder is een patiënt die een groot genoeg behandeleffect heeft op de therapie) en dat de behandeling op de langere termijn een kleinere kans geeft op terugval bij responders. De hypothese is dat onder responders 10% (in plaats van 40% bij ECT) een terugval zal ervaren gedurende de onderhoudsfase. Ook wordt gekeken naar de positieve effecten van orale esketamine op andere uitkomstmaten, of het veilig is en kosteneffectief.
Het onderzoek wordt geleid door het Universitair Medisch Centrum Groningen.
Stand van de wetenschap en praktijk
Zorg wordt alleen vergoed vanuit het basispakket als het ten minste even effectief is als de gebruikelijke zorg in Nederland. Oftewel de zorg moet voldoen aan de ‘stand van de wetenschap en praktijk’.
Na het afronden van het onderzoek en het verkrijgen van de onderzoeksresultaten start het Zorginstituut met de beoordeling. Op basis van alle gepubliceerde onderzoeksresultaten, beoordeelt het Zorginstituut binnen 6 maanden of orale esketamine bij ernstige, niet-psychotische, behandelingsresistente depressie voldoet aan de ‘stand van de wetenschap en praktijk’ en of de (meer)kosten acceptabel zijn.
Op dit moment voldoet orale esketamine bij ernstige, niet-psychotische, behandelingsresistente depressie nog niet aan de ‘stand van de wetenschap en praktijk’ en mag het niet uit de basisverzekering van de Zvw vergoed worden.
De Depressie Vereniging is betrokken geweest bij het onderzoek naar de werking van dit medicijn en spant zich nu namens haar leden in om de verkrijgbaarheid snel te verbeteren. Wil je hier meer over weten? Op deze pagina vind je informatie over Esketamine en de stand van zaken rondom de distributie.
