Meten van geactiveerde anti-kanker en antivirale geneesmiddelen in cellen
Array
4Door het meten van de actieve trifosfaatvorm van nucleoside analogen weten we nu waarom deze geneesmiddelen bij sommige patienten te sterk werken en bij anderen helemaal niet. Nucleoside analogen worden veel gebruikt in de behandeling van kanker en virale infecties. Deze middelen worden echter pas actief nadat ze binnen een cel in drie stappen zijn omgezet in de trifosfaatvorm. De omzetting kan van persoon tot persoon sterk verschillen.
Robert Jansen, onderzoeker in het Slotervaartziekenhuis en het Nederlands Kanker Instituut, ontwikkelde gevoelige analysemethodes om therapeutische trifosfaten in witte bloedcellen van patienten te meten. Zo kon onder andere de hoeveelheid actieve vorm van de anti-HIV-middelen emtricitabine en tenofovir worden bepaald. Metingen van decitabine-trifosfaat bij patienten met myelodysplastisch syndroom, een soort bloedkanker, wijzen op een relatie tussen lage concentraties van het trifosfaat en ziekteprogressie. Bij gemcitabine, een geneesmiddel tegen diverse vaste tumoren, lijkt een trifosfaat juist verantwoordelijk te zijn voor zeer ernstige bijwerkingen aan de lever.
Mogelijk kan met de ontwikkelde technieken in de toekomst al voor het optreden van ziekteprogressie of bijwerkingen worden ingegrepen. Bovendien kunnen met de methodes de dosering en frequentie van toediening worden geoptimaliseerd.
02-09-2009, 14:30 uur , Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht.
Robert Jansen, Farmaceutische Wetenschappen
Proefschrift: Synthesis, bioanalysis and pharmacology of nucleoside and nucleotide analogs
Promotor 1: Prof.dr. J.H. Beijnen
Promotor 2: Prof.dr. J.H.M. Schellens
Copromotor 1: Dr. H. Rosing
