Nieuw rapport EFSA over nitraat in groenten
ArrayDe Europese Voedselveiligheidautoriteit EFSA heeft een rapport uitgebracht over nitraat in groente. Conclusie: de voordelen van het eten van nitraatrijke groente wegen op tegen de nadelen.
Het Voedingscentrum raadt aan om minimaal twee ons groente per dag te eten. Denk daarbij ook aan de variatie. In Nederland is het nitraatgehalte namelijk hoog vergeleken met andere EU-landen. Wij adviseren daarom maximaal twee keer per week nitraatrijke groente te eten. Uitzonderingspositie
Nederland voldoet niet aan de norm van de EU met betrekking tot nitraat in sla en spinazie. We genieten binnen Europa nu nog een uitzonderingspositie wat de nitraatnormen betreft. Nederlandse boeren mogen op de eigen markt tot eind 2008 nog groente verhandelen, die iets meer nitraat bevatten dan op Europees niveau is toegestaan.
Vis en nitraat
Ons advies om maximaal twee keer per week nitraatrijke groente te eten wordt eind dit jaar opnieuw tegen het licht gehouden. Als Nederlandse groenten aan de Europese norm voldoen, dan vervalt dit advies.
Een ander advies van het Voedingscentrum is om liever niet nitraatrijke groente te combineren met vis. Hierbij kunnen schadelijke nitrosamines ontstaan. Recent onderzoek van TNO en het RIVM ondersteunt ons advies. Dit onderzoek is nog niet meegenomen in het EFSA-rapport over nitraatrijke groente.
Nitraatrijke groente
Tot de nitraatrijke groenten behoren o.a. groene bladgroenten waaronder spinazie. In tabel hieronder staan diverse groenten ingedeeld naar nitraatgehalte. De hoeveelheid nitraat in groenten kan sterk variëren, afhankelijk van het type groente, het gebruikte ras, de grondsoort, het seizoen en het (grond)water.
Groenten met weinig nitraat
Ook kan nitraat aanwezig zijn in water. Door bemesting van omliggende velden kunnen privé-bronnen hogere concentraties nitraat bevatten. Op flessen mineraalwater staat het nitraatgehalte vermeld op het etiket. Voor bronwater dat in flessen verkocht wordt, geldt een richtlijn van maximaal 45 milligram nitraat per liter. In de praktijk bevat dit bronwater meestal veel minder nitraat. Voor kinderen tot zes maanden geldt een veilige maximum hoeveelheid van 25 milligram nitraat per liter water.
Om de houdbaarheid te vergroten van diverse kazen en vleeswaren, wordt een mengsel van nitraat of nitriet met keukenzout toegevoegd. Nitraat wordt als toevoeging ook wel kaliumzout genoemd en wordt op het etiket aangeduid door de E-nummers E251 en E252. Ten opzichte van de hoeveelheden die in groente voorkomen, zijn de hoeveelheden nitraat en nitriet die aan kaas of vlees worden toegevoegd, erg klein.
Door levensmiddelen met nitraat te bewaren, te bereiden of eten, wordt nitraat gedeeltelijk omgezet in nitriet. Proeven op dieren toonden aan dat nitriet mogelijk kankerverwekkend is. Maar bij mensen is niet bewezen dat nitraatrijk voedsel maag- of darmkanker veroorzaakt.
Meer informatie:
– nitraat dossier (NL)
www.vwa.nl > dossiers> nitraat
Nitriet
De omzetting van nitraat tot nitriet in levensmiddelen is een langzaam proces. Dit proces wordt versneld door levensmiddelen te verwarmen. Hoe meer of hoe langer er verwarmt wordt, des te meer nitriet er gevormd wordt.
Spinazie kan gewoon met vis gecombineerd worden. Er zijn geen nadelige gezondheidseffecten van deze combinatie.
Op basis van onderzoek naar nitraat is er een maximale hoeveelheid gesteld die iemand dagelijks kan innemen zonder risico voor de gezondheid, de Aanvaardbare Dagelijkse Inname (ADI). Het vaststellen van de limieten voor o.a. groenten gebeurt in samenwerking met de Europese Unie. De eisen met betrekking tot nitraat staan vermeld in de Europese wetgeving. Voor nitraat is een ADI vastgesteld van 3.7mg/kg lichaamsgewicht, voor nitriet is deze 0.06 mg/kg lichaamsgewicht.
Voor spinazie gelden in Nederland nu nog andere limieten dan in Europa. In Nederland kan spinazie alleen geteeld worden in kassen. De geringe hoeveelheid zonlicht in Nederland zorgt ervoor dat Nederlandse spinazie (nog) niet aan de Europese eisen kan voldoen. Door deze vorm van telen neemt het nitraatgehalte toe tot boven het Europese maximum. Sinds 2000 heeft Nederland, net als een aantal andere noordelijk gelegen landen, toestemming van de Europese Unie om voor nitraat in spinazie hogere maximum hoeveelheden aan te houden
De Voedsel en Warenautoriteit (VWA) controleert jaarlijks spinazie, sla en ijsbergsla op de aanwezigheid van nitraat. Dit gebeurt in opdracht van de Europese Unie vanwege het vaststellen van de limieten. De VWA ziet toe op de naleving van wettelijke regels door steekproeven te nemen. Als de VWA overschrijdingen constateert, krijgen producenten of importeurs een waarschuwing, een boete of een proces verbaal. In het ergste geval kan de VWA er voor zorgen dat partijen producten worden vernietigd.
Anti-oxidanten : verbindingen die in het lichaam vrije radicalen onschadelijk kunnen maken. Vrije radicalen zijn moleculen met één of meer ongepaarde elektronen, die oxidatieve schade kunnen aanrichten in het lichaam.
Aminen : zijn stoffen die gemaakt worden uit aminozuren, de bouwstenen van onze eitwitten
Allerbelangrijkste
Eet dagelijks twee ons groente en twee stuks fruit. Eet ook twee keer per week vis, waarvan een keer vette vis.
Zie ook
- Rapport EFSA
- Artikel Voeding Nu (nr. 4, 2008): 'Combineer vis liever met worteltjes, bloemkool of prei' van S. Peters.
- Nitraat
