Online zelfhulp probleemdrinkers effectief, maar zelfhulp met behandeling effectiever
Array
Onderzoek door het Amsterdam Institute for Addiction Research toont aan dat de inzet van een behandelaar bij zelfhulp via het internet tot betere behandelresultaten leidt dan zelfhulp alleen. Beide internetbehandelingen van de Jellinek blijken effectief te zijn en te leiden tot belangrijke afname van het aantal gedronken glazen alcohol. Met deze methoden  wordt een nieuwe doelgroep bereikt. Dit is het eerste onderzoek dat een vergelijking tussen twee online alcoholbehandelingen onderzocht.
Zelfhulp is niet nieuw in de geestelijke gezondheidszorg. Er bestaan al decennia zelfhulpboeken, maar er bestaan nu ook steeds meer websites en andere e-mental health initiatieven. Zo ook voor verslavingsproblemen. Met e-mental health worden groepen bereikt die dikwijls niet in de reguliere zorg terecht komen. Zo bereikt de verslavingszorg met behulp van e-mental health nu ook hoog opgeleide, werkende mensen, relatief vaak vrouw, die ondervertegenwoordigd zijn in de verslavingszorg.
Alcohol grote ziekteveroorzaker
Problematisch alcoholgebruik is de op twee na grootse ziekteveroorzaker en wordt beschouwd als oorzaak van 2,5 miljoen sterfgevallen per jaar, wereldwijd. Alcoholproblematiek brengt onder meer  door werkverzuim grote maatschappelijke kosten met zich mee. De meerderheid van mensen met alcoholproblemen krijgt geen enkele vorm van behandeling. Hoewel er wel effectieve behandelingen bestaan schatten deskundigen dat 4 van de 5 mensen met een alcoholprobleem vrijwel niet behandeld worden. Oorzaken hiervan zijn talrijk: schaamte, beperkte openingstijden en beschikbaarheid van zorg. De drempel om hulp te zoeken is voor veel mensen te hoog.
Met innovatieve aanpak van de behandeling kunnen meer mensen bereikt worden. Nieuwe behandelingen moeten zich dan vooral richten op groepen die niet of minder goed worden bereikt. Oplossingen op basis van internet liggen voor de hand.
Zelfhulp versus ondersteunde online behandeling
Het onderzoek vond in 2008 en 2009 plaats onder deelnemers aan de e-mental health programma’s van Jellinek. Om aan het onderzoek deel te nemen moest men voldoen aan bepaalde criteria, zoals leeftijd tussen de 18 en 65 jaar, wonend in Nederland, en standaard meer dan 14 glazen per week drinken. Aan het onderzoek namen 205 mensen deel.
De behandelprogramma’s zijn gebaseerd op wetenschappelijk bewezen effectieve technieken uit de cognitieve gedragstherapie en motiverende gespreksvoering. Aan de hand van oefeningen kunnen deelnemers aan de zelfhulp minderen of stoppen met hun alcoholgebruik. Op basis van deze oefeningen krijgen ze geautomatiseerde feedback waardoor hun gebruik en problemen inzichtelijk worden gemaakt. Ze zijn hier maximaal 6 weken mee aan het werk. Ze hebben ook toegang tot een online forum waar ze andere deelnemers ontmoeten die ook willen minderen of stoppen.
De online behandeling voegt hier nog zeven individuele chat-therapiesessies van 45 minuten aan toe. Dit individuele contact met een behandelaar van Jellinek vormt het essentiele verschil tussen de onderzochte zelfhulp en online behandeling.
Uit het onderzoek bleek dat op internet gebaseerde therapie en online zelfhulp voor problematische alcoholgebruikers effectieve behandelingen zijn. Na 6 maanden leidt het intensievere programma via internet, waar een behandelaar aan de online hulp wordt toegevoegd, tot betere resultaten, dan het minder intensieve zelfhulp programma. Dit komt tot uitdrukking in een grotere afname van het aantal gedronken glazen alcohol.
De positieve resultaten van dit onderzoek onderstrepen het belang van dergelijke programma’s voor de verslavingszorg en dragen bij aan een betere toegankelijkheid van effectieve behandeling. Beide behandelprogramma’s zijn inmiddels onderdeel van het behandelaanbod van Jellinek en zijn beschikbaar voor de aanpak van niet alleen alcohol, maar ook ander middelengebruik.
Een volgende stap in de toepassing van e-mental health waar Jellinek zich op richt, is de combinatie van face-to-face gesprekken en online behandeling, de zogenaamde “blended†behandeling.
Het onderzoek is ondersteund met subsidie van ZonMw en een bijdrage van Arkin en vond plaats vanuit het AMC, afdeling Psychiatrie, bij het Amsterdam Institute for Addiction Research, in nauwe samenwerking met Jellinek. De resultaten van de studie verschenen begin mei 2011 in het Journal of Consulting and Clinical Psychology.
