De grote intensive care afdelingen leveren verantwoorde zorg
Array
De grote intensive care afdelingen (IC’s) in Nederlandse ziekenhuizen voldoen, deels na getroffen maatregelen, aan de voorwaarden voor verantwoorde zorg en werken continu aan het verbeteren van kwaliteit. Dit blijkt uit onderzoek van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). De regionale samenwerking tussen ziekenhuizen om patienten met een complexe zorgvraag op te vangen kan en moet echter nog beter worden geregeld. Door capaciteitsgebrek kunnen enkele grote IC’s nu zeer ernstig zieke patienten uit de regio niet altijd overnemen.
De IGZ heeft voor dit onderzoek alle 46 ziekenhuizen met een IC niveau 2 of niveau 3 (geschikt om de meest complexe patienten te behandelen) aangeschreven met een vragenlijst. Bij een steekproef van 16 ziekenhuizen zijn de IC’s daarnaast bezocht om interviews af te nemen, om gedurende meerdere dagdelen de dagelijkse gang van zaken te observeren en patientendossiers na te kijken op het gevoerde beleid. Net als bij het eerder onderzoek van de IGZ naar de kwaliteit van IC’s met een niveau 1, zijn ook hier onverwachte avondbezoeken gebracht. Doel van het onderzoek was vast te stellen of een patient die IC-zorg nodig heeft erop kan vertrouwen dat die zorg verantwoord is, of de IC-afdeling continu werkt aan verbetering van deze zorg en of de IC-afdeling maximale patientveiligheid bewerkstelligt door reductie van risico’s.
De IGZ concludeert dat alle IC-afdelingen van niveau 2 en 3, deels na getroffen maatregelen, voldoen aan de voorwaarden voor verantwoorde zorg. De IGZ heeft tijdens het onderzoek direct aanbevelingen gedaan indien zij situaties tegenkwam die voor verbetering vatbaar waren. De betreffende ziekenhuizen hebben deze aanbevelingen snel opgevolgd. Een voorbeeld daarvan is dat tijdens het onderzoek bleek dat enkele ziekenhuizen patienten met multi-orgaanfalen behandelden op locaties buiten de IC. Waar deze locaties niet aan de eisen voldeden, hebben de ziekenhuizen op basis van aanbevelingen van de IGZ direct maatregelen genomen om wel aan de minimumeisen voor een IC niveau 1 te voldoen.
Op enkele bouwkundig sterk verouderde IC-afdelingen zijn lopende het onderzoek direct maatregelen getroffen door de ziekenhuizen om het risico op kruisinfecties en medicatiefouten tegen te gaan. Alle andere ziekenhuizen werd opgedragen een risico inventarisatie te doen bij een verouderde bouwkundige situatie.
Uit het onderzoek komt naar voren dat de ziekenhuizen de uitkomsten van de IC-zorg op structurele wijze monitoren en gebruiken om de kwaliteit van de geleverde zorg te toetsen en bij te sturen. Wel is er nog kwaliteitswinst te boeken wanneer deze uitkomsten met insturende afdelingen binnen het ziekenhuis worden gedeeld. De IC’s zouden op een dergelijke wijze een grotere rol kunnen spelen als aanjager van kwaliteitsverbetering op deze afdelingen. Omgekeerd zouden de insturende afdelingen meer inbreng kunnen hebben bij de zorg voor hun patient op de IC. Hoewel in alle gevallen het medisch beleidsplan afspraken bevat over samenwerking en afstemming tussen afdelingen en over de afbakening van de geboden zorg, kan naleving hiervan in de praktijk nog beter.
Ook de regionale samenwerking kan en moet beter. Regionale afspraken over terugplaatsing van patienten naar het insturende ziekenhuis ontbreken. Door de toenemende concentratie in de zorg is het van belang om de juiste patient op de juiste plaats te hebben. De IGZ roept het veld op om zo snel mogelijk met een toekomstbestendige IC-richtlijn te komen waarin is omschreven welke deskundigheid en specifieke competenties nodig zijn bij het door het ziekenhuis gekozen zorgaanbod.
Capaciteitsgebrek bij enkele IC’s van niveau 3 zorgt er op dit moment soms voor dat zij niet altijd in staat zijn om zeer ernstig zieke patienten uit de regio op te vangen. IC’s schrijven dit toe aan een toenemende interne vraag en structurele belemmeringen in de financieringsstructuur. De IGZ heeft aanbevelingen gedaan aan de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en de zorgverzekeraars om naar de nieuwe bekostigingsstructuur voor 2012 te kijken in relatie tot zorgconcentratie en productieafspraken met ziekenhuizen.
Bron: IGZ
