Levensdoelen moeilijker te realiseren na vroegpsychose
Array
 Mensen die op jonge leeftijd een psychose hebben gehad, wensen hetzelfde voor de toekomst als hun leeftijdsgenoten, maar hebben een aanzienlijke achterstand bij het realiseren ervan. Dit komt vooral door de psychose en de benodigde tijd voor herstel en/of acceptatie, waardoor zelfstandig wonen, een relatie en baan verder buiten hun bereik liggen. Meer ondersteuning bij opleiding, werk en cognitieve vaardigheden is van belang. Werk en scholing hebben positieve effecten op sociale contacten en zelfwaardering. Dit zijn enkele conclusies uit Bridging the gap, een breed onderzoek naar de kwaliteit van leven en ambities van jonge mensen met psychotische ervaringen van het Trimbos-instituut.
Een psychose is een toestand waarin iemand een andere werkelijkheid ervaart dan de mensen om zich heen. Dit kan zich uiten in hallucinaties, zoals stemmen horen of dingen zien die er niet zijn, onsamenhangende spraak, verwardheid en wanen. Het onderzoek naar vroegpsychose bevat een uitgebreide literatuurstudie, interviews met jongeren met psychotische ervaringen en een online onderzoek. Ook waren er referentiegroepen van jongeren zonder psychotische ervaringen.
Uit de drie deelonderzoeken komt hetzelfde beeld naar voren: de kwaliteit van leven daalt bij het merendeel van de jongeren al vanaf de eerste voortekenen van een psychose. Jongeren die een psychose hebben doorgemaakt scoren op nagenoeg alle aspecten van kwaliteit van leven lager dan hun gezonde leeftijdgenoten. Het gaat om sociale contacten, opleiding en werk, cognitief functioneren, zelfwaardering, woonsituatie en vrije tijd. Jongeren met psychotische ervaringen blijven daarentegen net als hun leeftijdsgenoten gewoon dromen van ‘huisje, boompje, beestje’, maar die droom staat bij hen verder af van hun huidige situatie.
Eerder tevreden?
Opvallend is dat voor ruim een derde van de jongeren de kwaliteit van leven juist is toegenomen na hun psychose, al blijft deze lager dan die van leeftijdsgenoten. Een verklaring voor de gestegen levenskwaliteit, is dat het vaak al langer niet goed ging en er door de psychose aandacht is gekomen voor de problematiek. Ook lijken mensen met psychotische ervaringen eerder tevreden, mogelijk omdat ze vanuit een diep dal zijn gekomen. Ze waarderen meer dan de mensen uit de referentiegroep de dingen die goed gaan, en stellen daarbij ook minder hoge eisen.
Psychose en hulpverlening
Over de hulpverlening door specialistische vroegpsychoseteams zijn de meeste jongeren positief. Wel hebben zij behoefte aan meer diepgang in de psychiatrische hulp en aandacht voor betekenisgeving. De meeste jongeren vinden dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit van hun leven. Maar heel praktische hulp, bijvoorbeeld bij zaken rondom werk, school, financien, of cognitieve vaardigheden, zou zeker bij kunnen dragen aan het dichterbij brengen van de droom ‘huisje, boompje, beestje’.
Via www.bridging-the-gap.nl is meer informatie te vinden over het onderzoek.
bron: Trimbos Instituut/Marjan Heuving
