Spin en bias in rapportage RCT’s borstkanker ‘prevalent’
Array
Gerandomiseerde, gecontroleerde trials zijn in medisch onderzoek zo ongeveer de hoogst denkbare vorm van bewijs – mits de uitslag natuurlijk eerlijk en zonder bias gemeld wordt. Daar blijkt het echter nogal eens aan te schorten, zo ontdekten Canadese onderzoekers die alle trials in de periode 1995-2011 naar de effectiviteit van de behandeling van borstkanker tegen het licht hielden. ‘Bias in het rapporteren van de uitkomst is gebruikelijk voor studies met negatieve primaire eindpunten. De rapportage van toxiciteit is zwak, vooral voor studies met positieve primaire eindpunten’, schrijven Ian Tannock en collega’s van het Princess Margaret Hospital in Toronto in Annals of Oncology (2013;epub 9 januari).
De onderzoekers vonden 164 studies, waarop zij een van tevoren vastgestelde rekenmethode loslieten om bias in de melding van primaire eindpunten en toxiciteit boven water te halen. ‘Wij hypothetiseerden dat, ondanks de beschikbaarheid van richtlijnen om bias te minimaliseren, deze nog steeds prevalent is.’
Die hypothese bleek uit te komen. Van de 164 studies vertoonde 33% bias in het rapporteren van de primaire eindpunten, en 67% in het rapporteren van giftigheid. ‘Het primaire eindpunt werd vaker als conclusie in de abstract gemeld indien er significante voordelen voor de behandeling waren uitgekomen; 59% van 92 trials met een negatieve uitkomst gebruikte secundaire uitkomstmaten om de suggestie van voordeel van de experimentele therapie te wekken. Slechts 32% van de artikelen noemde de frequentie van derde- en vierdegraadstoxiciteit in het abstract. Een positieve primaire uitkomst was geassocieerd met onderrapportage van toxiciteit.’
Verschil tussen studies betaald door de farmaceutische industrie en door andere sponsors hebben de onderzoekers niet gevonden, noch in het manipuleren van eindpunten noch in het verzwijgen van toxiciteit.
De resultaten passen, zo schrijven de Canadezen, in wat elders al eerder is gevonden, bijvoorbeeld bij het vergelijken van studieprotocollen met wetenschappelijke artikelen (JAMA 2004;291:2457-65) en bij het rapporteren van bijwerkingen van behandelingen (Arch Intern Med 2009;169:1737-9).
Bron: NTvG/(Bijdrage: Hans van Maanen.)
