Miljard minder aan kinderopvangtoeslag sinds bezuiniging
Array
Dit is een origineel bericht van Algemene Rekenkamer
Overheidsuitgave daalt in afgelopen twee jaar Euro 0,5 miljard meer dan voorzien
De uitgaven voor de rijksoverheid aan toeslag voor kinderopvang aan ouders zijn in de afgelopen twee jaar € 536 miljoen meer gedaald dan het kabinet had voorzien bij het doorvoeren van een bezuinigingspakket. In 2013 is er € 2,32 miljard uitgegeven aan deze toeslag. Dat is € 1,04 miljard minder dan geraamd zonder de bezuinigingsmaatregelen. Deze besparing is in 2013 € 388 miljoen hoger uitgevallen dan het kabinet verwacht had; opgeteld bij de extra besparing van € 148 miljoen over 2012 is dat voor de staatskas een meevaller van € 536 miljoen.
De meevaller wordt veroorzaakt doordat ouders minder gesubsidieerde kinderopvang gebruiken. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegen-heid had afvlakking van de groei van het gebruik verwacht. Feitelijk daalt het gebruik van de kinderopvang. In hoeverre de daling is toe te schrijven aan de bezuinigingsmaatregelen is niet duidelijk.
Dit blijkt uit de publicatie Bezuiniging op de kinderopvangtoeslag – Realisatie en effect die de Algemene Rekenkamer op 21 mei 2014 uitbrengt. Dit is de tweede publicatie in de onderzoeksreeks Zicht op bezuinigingen.
Forsere uitgavendaling van toeslag in 2012 ingezet
Ouders kunnen een toeslag van de overheid ontvangen als tegemoetkoming in de opvangkosten voor hun kind(eren). Net als over 2013 is er in 2012 sprake geweest van minder overheidsuitgaven aan kinderopvangtoeslag dan het toenmalige kabinet-Rutte/Verhagen had voorzien met enkele bezuinigingsmaatregelen. Terwijl de minister had verwacht dat ondanks de bezuinigingen het gebruik van de kinderopvang zou blijven stijgen, verblijven er inmiddels ongeveer honderdduizend kinderen minder in de kinderopvang. De overheid heeft in 2013 een toeslag verstrekt voor de opvang van 636.000 kinderen. Of het minder gebruiken van de kinderopvang komt door bezuinigingen of maatschappelijke ontwikkelingen of door een combinatie, is niet duidelijk. De minister heeft het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) gevraagd dit te onderzoeken.
Bevorderen van arbeidsparticipatie
In welke mate deze ontwikkelingen de arbeidsparticipatie van ouders beïnvloedt is niet duidelijk. Het kabinet wil bevorderen dat ouders met jonge kinderen (tot 12 jaar) betaald werk verrichten. Bij de moeders met jonge kinderen is de arbeidsparticipatie in 2012 nog licht gestegen, in 2013 gedaald. Bij vaders met jonge kinderen daalt die in 2012 en 2013 licht. Het onderzoek van het SCP gaat ook in op de ontwikkeling van de arbeidsparticipatie.
Informatie naar de Tweede Kamer
De minister van SZW informeert de Tweede Kamer veelvuldig over ontwikkelingen in de kinderopvang en over uitgaven voor de toeslag. Hierbij wordt echter geen relatie gelegd met de verwachte uitkomsten van de bezuinigingsmaatregelen.
Het kabinet heeft op aandringen van de Tweede Kamer voor 2014 € 150 miljoen extra uitgetrokken voor deze toeslag. Ondanks deze intensivering gaan recente ramingen uit van een lager gebruik van kinderopvang dan verwacht ten tijde van het doorvoeren van de bezuinigingsmaatregelen.
Reactie minister en nawoord Algemene Rekenkamer
In reactie op deze bevindingen geeft de minister van SZW aan dat de daling van het gebruik van de kinderopvang mede wordt veroorzaakt door oplopende werkloosheidscijfers en een sterkere reactie van ouders op de bezuinigings-maatregelen dan voorzien. Het effect van de bezuiniging sec is volgens de minister niet goed te destilleren. Of het bezuinigingseffect verklaard kan worden, moet uit het SCP-onderzoek blijken. De minister kondigt meer aandacht aan voor realisatiegegevens. Dat laatste beoordeelt de Algemene Rekenkamer positief.
Kinderopvang kost Staat meer dan nodig
De Algemene Rekenkamer gaat bij haar Rapport bij het Jaarverslag 2013 van het Ministerie van SZW, dat eveneens op 21 mei 2014 wordt gepubliceerd, nader in op de ontwikkelingen met de kinderopvang. Uit dit verdiepend onderzoek, dat deel uitmaakt van het jaarlijkse verantwoordingsonderzoek, blijkt onder meer dat de kinderopvang voor de overheid onnodig duur is. Dit komt omdat de regeling zo is ingericht dat ouders geprikkeld worden te kiezen voor opvangcontracten waarin de kosten worden gespreid over zoveel mogelijk uren. Dat is voor de ouders relatief goedkoop en bezorgt de opvanginstelling de meeste inkomsten. Voor de overheid zijn deze contracten juist relatief duur.
Voor meer informatie: www.rekenkamer.nl/verantwoordingsonderzoek.
Bron: ANP Perssupport
