Patientenfederatie NPCF uit zorgen in brief naar staatssecretaris Van Rijn
ArrayPatientenfederatie NPCF heeft vandaag in een brief aan staatssecretaris Van Rijn (VWS) haar zorgen geuit over de voortgang van de veranderingen in de langdurige zorg. De patientenfederatie verwoordt daarin ook de zorgen en onzekerheden die mensen melden. De effecten van bezuinigingen worden zichtbaar, maar er is nog geen begin te zien van verbetering en hoe de zorg voor mensen er straks uitziet. Patientenfederatie NPCF wil niet afwachten tot er meer duidelijk is, maar vraagt in een brief de staatssecretaris nu om antwoorden en regie.
Lees hier: brief NPCF aan staatssecretaris
Geachte heer van Rijn,
De WMO is door de Eerste Kamer, en daarmee begint de grote hervorming van de langdurige zorg in de praktijk. We zitten nu in een vroeg stadium. Partijen worstelen met hun rol. Dat uit zich onder meer in het zorginkoopproces.
Hoewel wij de worsteling van aanbieders, gemeenten en zorgverzekeraars niet verbazingwekkend vinden onder de enorme tijdsdruk en financiële druk, ligt onze zorg bij mensen. De enorme bezuiniging vraagt om aanbieders, gemeenten en zorgverzekeraars die schouder aan schouder optrekken in het belang van mensen. Om enigszins bij dat beeld in de buurt te komen zal sterke regie van VWS noodzakelijk zijn, en wel voordat het kalf verdronken is.
Niet afwachten
Er wordt druk onderhandeld. Het beeld dat ontstaat, ook uit de inkoopdocumenten die wij hebben doorgenomen, is dat de gevolgen van de bezuinigingen zich scherp aftekenen. Maar er is nog geen begin te zien van verbetering en hoe de zorg voor mensen er straks uitziet. Juist waar de politieke besluitvorming tot grote veranderingen leidt, moet het proces ernaar toe goed begeleid worden. De signalen zijn voor ons aanleiding om nu niet rustig af te wachten tot er meer duidelijk is.
Mensen maken zich zorgen
De zorgen bij mensen zijn heel divers en enorm. Mensen melden ons hun onzekerheid over de continuïteit van zorg, hun gebrek aan vertrouwen in een solide vangnet, hun behoefte aan een aanbod van oplossingen. ‘Wie zorgt er voor mijn partner als ik het niet meer kan,’ vragen mensen ons. En: ‘hoe moet het verder als ik geestelijk achteruit ga.’ Iemand schrijft: “Met de aanstaande bezuinigingen in het vooruitzicht, heb ik geen flauw idee hoe ik het moet oplossen met minder huishoudelijke hulp.” Ook: “Ik heb meer behoefte aan begeleiding en heb hiervoor een aanvraag gedaan bij het CIZ. Eigenlijk durf ik niet goed een nieuwe indicatie aan te vragen, ze doen zo verschrikkelijk moeilijk.” Weer iemand anders schrijft ons: “De gemeente weet te weinig van hoe het er bij mensen thuis aan toe gaat. Ze kijken alleen maar: hoeveel kost het?”
Meer aandacht voor geld dan voor kwaliteit
Van groot belang voor het leven van mensen is de gang van zaken rond zorginkoop. We zien en horen de feiten en verhalen over enorme druk op prijs, een focus op taakstelling. We zien en horen nauwelijks iets over kwaliteit, over keuze, over voorkeuren van mensen. Het is volstrekt begrijpelijk dat onder druk van de enorme bezuiniging en het hoge tempo waarin deze gerealiseerd moet worden, er veel stress in de sector ontstaat. We zien met lede ogen aan hoe de aandacht voor geld vele malen groter is dan die voor kwaliteit en voor de gevolgen voor mensen. Daarover hebben wij grote zorgen.
Regie noodzakelijk
Het verbeteren van zorg -en dan ook nog met de te scherpe taakstelling waarvoor het kabinet gekozen heeft- vereist betere samenwerking in het sociale domein en in de zorg. Het vereist uitgewerkte bouwtekeningen voor de begeleiding van mensen naar zelfredzaamheid, een stevig vrijwilligersarsenaal, verankering van e-health. We vrezen voor een kaasschaaf die forse plakken gaat schaven, in plaats van betere zorg voor minder geld. Daarom dringen wij opnieuw aan op sterke regie van het kabinet om dit zeer ingrijpende proces zo ordelijk mogelijk te laten verlopen. Wij houden vast aan ons pleidooi voor bijvoorbeeld een autoriteit zoals in de jeugdzorg gelanceerd is. We zien de regie nu volstrekt onvoldoende.
Wijkverpleegkundige de spil?
In de plannen voor de herziening werd de wijkverpleegkundige beschreven als de oplossing, de spil en de schakel tussen het sociale domein en het zorgdomein. Wat opvalt is dat deze domeinen uit elkaar getrokken worden, wat leidt tot bureaucratie in plaats van tot samenhang. Wat als de wijkverpleegkundige signaleert dat een cliënt naast zorg (zvw) ook voorzieningen (wmo) nodig heeft, en dit in het zorgplan beschrijft? Het indiceren van wmo-voorzieningen ligt bij de gemeente. De cliënt moet zich dus wenden tot de gemeente. Maar wat doet de gemeente met het advies van de wijkverpleegkundige? Krijgt de cliënt de aanpassing die zelfredzaamheid thuis mogelijk maakt, of niet? Wij willen weten hoe deze aansluiting gewaarborgd is.
Opleidingsniveau verpleegkundigen
Er zijn onvoldoende bachelor- of masterverpleegkundigen. Terwijl alleen een verpleegkundige met dit opleidingsniveau zorg mag indiceren en organiseren. Cliënten lopen er nu al tegenaan dat te laag geschoolde verpleegkundigen hun zorg indiceren en organiseren. Dat leidt er (mogelijk) toe dat verpleegkundigen met onvoldoende kennis en beperkte scope naar de cliënt kijken. Dat zorg niet goed georganiseerd wordt, dat er onvoldoende focus op zelfredzaamheid is, met alle mogelijke gevolgen voor de cliënt en zijn veiligheid van dien. Wij willen, zoals ook in de inkoopdocumenten genoemd, dat zorgaanbieders een plan opstellen waarin ze beschrijven hoe tot het juiste aantal bachelor en master verpleegkundigen te komen. We willen met name weten hoe zorgaanbieders er in de tussentijd voor zorgen dat de indicatiestelling van het vereiste niveau is zodat cliënten geen onnodige risico’s lopen.
Zelfstandige zorgverleners
Zorgverzekeraars zijn zeer terughoudend met het contracteren van zelfstandige zorgverleners, ZZP-ers. Cliënten die nu hulp van een ZZP-er hebben, kunnen deze dus kwijt raken.Terwijl in de herzieningsplannen is vastgelegd dat mensen in 2015 hun eigen zorgverlener houden. Dit roep bij ons de vraag op, hoe deze belofte zich verhoudt tot het beperkt of zelf niet contracteren van zzp’ers. Wij wijzen u er met klem op dat de vrijheid van mensen om te kunnen kiezen voor zorg van een instelling, of voor een zelfstandige zorgverleners essentieel voor hun kwaliteit van leven.
Te veel, te snel
In het regeerakkoord lazen wij:
“In de langdurige en welzijnszorg willen we de komende periode een omslag maken naar meer maatwerk, meer zorg in de buurt, meer samenwerking tussen de verschillende aanbieders maar ook naar houdbaar gefinancierde voorzieningen, zodat ook latere generaties er nog gebruik van kunnen maken. Dit betekent dat maximaal aansluiting gezocht zal worden bij wat mensen nodig hebben en wat gemeenten in staat zijn te doen.”
De plannen dreigen te verzanden in bezuinigingen en paradoxen. De bezuinigingen leiden tot massaontslagen, tot onrust en bezorgdheid met alle maatschappelijke kosten van dien. We horen heel veel onbegrip over een kabinet dat het enerzijds heeft over banen aan de onderkant (szw), anderzijds beleid voert dat leidt tot een verlies van tienduizenden banen in de zorg. Verlies dat ten koste gaat van patiëntenzorg. Van effectieve afstemming binnen het kabinet lijkt geen sprake. Met als gevolg dat mensen met ons het vertrouwen verliezen in dweilen-met-de-kraan-open-beleid. We zien wel de vergroting van de druk op vrijwilligers, maar we zien onvoldoende initiatief om dit ook maatschappelijk te wortelen. We lezen dat er vernieuwingen moeten komen, en nieuwe arrangementen die passen bij wat mensen nodig hebben. Maar wat we zien is dat in de praktijk uitgegaan wordt van oud zorgaanbod. We zien wel de sluiting van huizen, maar we zien amper ontwikkeling in alternatieve woonvormen.We zien de onderhandelingen tussen partijen zich voortslepen en van bruggen bouwen lijkt nog weinig sprake.
We hebben de bezuinigingen steeds gekwalificeerd als “te veel, te snel”. Het risico dat er van beter geen sprake zal zijn zien we met de dag groter worden. We zien uit naar een reactie, met name ten aanzien van de volgende genoemde punten
- Het zorginkoopproces is gevangen in een krappe taakstelling. Dit vereist regie van het kabinet. Wij pleiten voor een autoriteit, zoals gelanceerd bij jeugdzorg.
- Het sociale en het zorgdomein zijn uit elkaar getrokken. We willen weten hoe de samenhang en aansluiting geborgd is zodat mensen de zorg en voorzieningen krijgen die ze nodig hebben.
- Het aanbod van bachelor en masterverpleegkundigen is niet toereikend. Hoe wordt gewaarborgd dat de indicatiestelling op het vereiste niveau plaatsvindt?
- Zelfstandige zorgverleners worden niet of nauwelijks gecontracteerd. Hoe verhoudt zich dit tot de belofte dat mensen in 2014 hun eigen zorgverlener kunnen houden?
We zien wel de wrange effecten van enorme bezuinigingen maar we zien niet het begin van mensvriendelijke innovatie in bijvoorbeeld passende woningen, e-health, voorzieningen die daadwerkelijk leiden tot een zorgzame samenleving. We willen graag met u in gesprek om tot afspraken te komen over hoe ontsporing van het proces kan worden voorkomen. We zien een uitnodiging op zeer korte termijn graag tegemoet.
Wilna Wind
Algemeen directeur patiëntenfederatie NPCF
