(H)erkennen van ondervoeding in de gezondheidszorg levert miljoenen euro’s besparing
Array
Promotieonderzoek naar de kosten en besparingen van ziektegerelateerde ondervoeding
‘Iedere dag sterft minstens één Nederlander aan ondervoeding’ kopte de NRC onlangs naar aanleiding van een rapport dat het economisch onderzoeksbureau SEO heeft aangeboden aan het Ministerie van Volksgezondheid. Dit rapport baseert zich deels op het promotieonderzoek van Karen Freijer. In tijden van bezuinigingen in de gezondheidszorg zou er volgens promovenda Karen Freijer veel meer aandacht moeten zijn voor optimale voeding van patiënten. Zo toont zij aan dat ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen en ouderen de Nederlandse gezondheidszorg 1.9 miljard euro per jaar kost.
Volgens Freijers berekeningen zou bijvoorbeeld alleen al bij de groep 65-plussers in de extramurale setting (thuiszorg en verzorgingshuis)13 miljoen euro per jaar bespaard kunnen worden door het optimaliseren van de dagelijkse voeding inclusief het inzetten van medische drinkvoeding. “Artsen en verpleegkundigen zijn zich nog te weinig bewust van de hoge prevalentie van ondervoeding, de negatieve gevolgen ervan voor de patiënt en de hoge kosten voor de samenleving.” Op woensdag 24 september verdedigt zij haar proefschrift aan de Universiteit Maastricht.
De overheid erkent het probleem van ziektegerelateerde ondervoeding. Er bestaat bijvoorbeeld een landelijke stuurgroep ondervoeding en er is een plan van aanpak voor diverse sectoren in de gezondheidszorg, maar in de klinische gezondheidspraktijk zelf gaat nog veel mis. “Iedereen die ziek is heeft een verhoogde kans op het ontstaan van ondervoeding. Ziekte leidt tot een metabole stressreactie waardoor het lichaam extra voedingsstoffen nodig heeft om o.a. het immuunsysteem en herstel te kunnen versterken. Krijgt het dit niet, dan gaat het lichaam hier zelf naar op zoek en dat leidt tot onder andere afbraak van de eigen spieren, niet alleen van de armen en benen, maar ook elders, bijvoorbeeld van de ademhalingsspieren. Dit kan vervolgens weer leiden tot extra complicaties en extra kosten. Ondervoeding is niet altijd te zien aan de buitenkant, maar zorgprofessionals kunnen (het risico op) ondervoeding vaststellen door gebruik te maken van gevalideerde screeningslijsten”, aldus Freijer. En dat gebeurt in de praktijk nog te weinig.
Deels komt dat volgens haar doordat ondervoeding geen aandacht heeft in de totale behandeling van patiënten. Ook zou de samenwerking op dit gebied tussen diverse professionals verbeterd kunnen worden. Zij zou ervoor willen pleiten om basiskennis van voeding en voedingsgerateerde problematiek in het curriculum van de medische opleidingen op te nemen.
Nutrition economics
Om de rol van voeding binnen de gezondheidszorg naar een hoger plan te tillen, heeft Freijer contact gezocht met de International Society for Pharmacoeconomics Outcomes Research (ISPOR) en hier samen met drie collega’s een Special Interest Group (SIG) voor opgezet. “Gezondheidseconomisch onderzoek richt zich traditioneel op het gebruik van medicijnen. Voeding wordt daarin nog niet meegenomen, terwijl met optimale voeding voor patiënten enorme winst valt te halen.” Mede dankzij het onderzoek van Freijer wordt nu in deze leemte voorzien door het opzetten van een nieuwe richting binnen Health Economics: Nutrition economics. Zo berekende zij bijvoorbeeld ook dat inzet van medische drinkvoeding vóór en ná een buikoperatie een besparing oplevert van 252 euro per patiënt. Dat betekent een jaarlijkse kostenbesparing van minimaal 40.4 miljoen euro. “Als we niet eten en drinken gaan we dood, daar kan geen medicijn tegenop. Voeding is de benzine en olie van ons lichaam en bevat ook de noodzakelijke bouwstenen voor herstel.”
