Governance in de zorg is er niet alleen voor olifanten

Ook kleinere zorginstellingen en samenwerkingsverbanden moeten en kunnen hun governance op orde hebben. Best practices wijzen de weg.

Toen in 2005 de Zorgbrede Governancecode voor de zorg werd gelanceerd, leek dat vooral een zaak voor ziekenhuizen en grote zorginstellingen. Een decennium en vele governance schandalen binnen en buiten de zorg later is dat heel anders. Politiek en publiek gaan ervan uit dat besturen en bestuurders verantwoording afleggen. En daar wordt volop gebruik van gemaakt. De zorgsector zelf is daar nog niet overal aan gewend. In de tien jaar sinds de introductie van de Zorgbrede Governancecode is de sector fors veranderd. Commerciële instellingen hebben een vaste plek in de zorg verworven.

Organisatorisch en financieel hebben zij het vaak prima op orde, maar als particulier bedrijf vergeten ze soms dat de zorgconsument hen vooral bekijkt vanuit hun maatschappelijke functie. Met alle spelregels en verwachtingen over verantwoording afleggen van dien. Daarnaast zijn er ontelbaar veel nieuwe organisatievormen en samenwerkingen ontstaan. Regionale zorgnetwerken, huisartsengroepen en andere initiatieven zijn nog volop in ontwikkeling. Niet zelden staat governance onderaan de prioriteitenlijst. Dat is jammer en potentieel schadelijk. Want ‘goed besturen’ is immers niet langer iets dat moet worden beloofd, maar een handelwijze die wordt afgedwongen en waarop wordt afgerekend. Bestuurders worden aangesproken op hun handelen en bestuurdersaansprakelijkheid is niet langer een dode letter. Niet voor niets stijgen de premies voor bestuurdersaansprakelijkheidsverzekeringen jaar op jaar.

Zoek en vervang spelen
In de voorbereidingen op het seminar ‘Governance tussen Wens en Werkelijkheid’, dat begin september plaatsvindt, viel mij op dat met name de categorie zorginstellingen die ik zojuist opsomde, relatief achterlopen met het op orde brengen van hun governance. Statuten zijn niet-uitgekristalliseerd, te vaak wordt er zoek-en-vervang gespeeld en geleende systemen geïmplementeerd die net niet op maat zijn gemaakt. De praktijk is meestal prima op orde, maar de bewijsvoering daarvan blijft achter. En dat kan vervelende gevolgen hebben.

Leren van de buren
Bovenstaande risico’s zijn over het algemeen eenvoudig en adequaat te vermijden. In tien jaar is enorm veel ervaring opgedaan. Deze kennis is volop beschikbaar en wordt veelal gaarne gedeeld. Maak daar gebruik van; geen enkel wiel hoeft opnieuw te worden uitgevonden.  De uitdaging is vooral om algemene best practices ‘op maat’ te snijden. Hier is een mooie taak weggelegd voor de regio. Landelijk opererende belangen- en beroepsorganisaties staan soms net te ver weg van de lokale en regionale praktijk. Bestuurders doen er goed aan om elkaar op te zoeken en te leren van de buurman. Daar is iedereen bij gebaat. Overwegingen van concurrentie zijn immers niet aan de orde. Want good governance, dat is ieders verantwoordelijkheid. En dat blijft het ook de komende tien jaar.

Redactie Medicalfacts / Alida Budding - Hennink

https://www.medicalfacts.nl

Samen met mijn dochter Janine Budding verzorg ik dagelijks het online medisch nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant is. De rol en beleving van patiënt & Healthy Ageing, zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik heb jarenlang ervaring in diverse functies in thuiszorg.