Afweersysteem bestrijdt bunkers waarin virus zich verstopt
ArrayHet aangeboren afweersysteem beschikt over wapens om de bunkers te bestrijden waarbinnen een virus zich verstopt. Dat publiceren onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) op dinsdag 6 december in mBio. Deze ontdekking kan handvatten geven bij het bestrijden van allerlei virussen die zulke bunkers bouwen, zoals het SARS-, MERS- en zikavirus.
Onze afweer schakelt gevaarlijke indringers van buitenaf – zoals virussen – het liefst zo snel mogelijk uit. Geen wonder dat veel virussen hun best doen om zich goed te verstoppen. Dat doen ze onder meer door in de gastheercel een soort bunker om zich heen te bouwen, waarbinnen ze zich vermenigvuldigen. Daarvoor stelen virussen bouwstenen uit de cellen van de gastheer. Zou het aangeboren afweersysteem op zijn beurt misschien ook manieren hebben om die bunkers te bestrijden? Dat vroeg onderzoeker dr. Marjolein Kikkert (LUMC) zich af.
Bunkers zonder virus erin
Kikkert en haar collega’s bestudeerden de inhoud van menselijke cellen met elektronenmicroscopie, een techniek die cellen zó sterk uitvergroot dat je de afzonderlijke onderdelen ervan kunt bekijken. “We wilden weten of het aangeboren afweersysteem de bunkers rondom virussen kan afbreken of de vorming ervan kan voorkomen”, vertelt Kikkert. “Daarvoor dienden we een eiwit toe, interferon genaamd, dat ons lichaam gebruikt om de afweer in gang te zetten.” Nu stimuleert het eiwit interferon heel veel verschillende afweerreacties, terwijl de onderzoekers deze keer alleen geïnteresseerd waren in reacties tegen de bunkers. “Daarom keken we naar bunkers zónder virus erin”, legt Kikkert uit.
Veel verschillende virussen
Inderdaad bleek interferon de vorming van bunkers te verstoren. “Daarmee tonen wij nu als eerste aan dat de aangeboren afweer zulke verstopplekken van virussen kan aanpakken. Maar hoe precies? Dat weten we nog niet”, zegt de onderzoeker. Als er meer zicht is op de manier waarop het afweersysteem de bunkers aanvalt, kan dat misschien helpen in de strijd tegen virussen. “Er zijn namelijk heel veel virussen die zo’n bunker om zich heen bouwen”, aldus Kikkert. “Bijvoorbeeld het SARS-, MERS-, zika-, chikungunya- en het hepatitis C-virus.”
Nieuwe technieken voor elektronenmicroscopie
Voor het onderzoek, met als eerste auteur Diede Oudshoorn, ontwikkelden dr. Montse Barcena en dr. Ronald Limpens (allen LUMC) nieuwe technieken voor berekeningen aan elektronenmicroscopische beelden. “Zonder die technieken hadden we dit onderzoek niet kunnen uitvoeren”, merkt Kikkert op. “Dan was het veel te tijdrovend geweest.”
Dit onderzoek is onderdeel van het LUMC-profileringsgebied Immunity, Infection and Tolerance.
Bron: LUMC