Aangifte tegen de tabaksindustrie: Lijst aangevers groeit gestaag
ArrayDe lijst met organisaties die aangifte hebben gedaan tegen de vier in Nederland actieve tabaksproducenten groeit. Een overzicht.
Sinds het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis begin februari bekend maakte achter de aangifte tegen de tabaksindustrie te gaan staan, heeft ene lange lijst van organisaties zich ook bij die aangifte aangesloten. Huisartsen, specialisten, tandartsen, fysiotherapeuten, (academische) ziekenhuizen, patiëntenverenigingen en gezondheidsfondsen willen allemaal dat de tabaksproducenten zich voor de rechter moeten verantwoorden voor hun misdadige praktijken.
Inmiddels hebben op de website Sick of Smoking 28.000 mensen hun steun uitgesproken voor de zaak die door Anne Marie van Veen en Lia Breed met hulp van de Stichting Rookpreventie Jeugd in gang is gezet. Ruim 2.000 individuele rokers en ex-rokers lieten via de site weten ook aangifte te willen doen. Recent peilde Maurice de Hond dat 54 procent van alle Nederlanders voor een vervolging van de tabaksproducenten is.
De aangifte
De aangifte van 30 pagina’s plus bijlagen stelt dat de tabaksindustrie willens en wetens sigaretten door toevoeging van honderden additieven extra verslavend maakt waardoor beginnende rokers snel verslaafd raken en de verslaving van bestaande rokers in stand wordt gehouden. Daarnaast maakt de industrie dus die gaatjes in de filters om testmachines te bedotten. De beslissing van het Openbaar Ministerie over het vervolg wordt donderdag 22 februari om 10.00 uur verwacht, meldt advocaat Bénédicte Ficq in het AD.
Alle aangevers
Anne Marie van Veen
De initiatiefnemer van de aangifte tegen de tabaksindustrie is Anne Marie van Veen (45), die in 2014 kreeg te horen dat ze longkanker heeft. Ze heeft 24 jaar gerookt en begon net als de meeste rokers toen ze tiener was. Verschillende keren probeerde ze te stoppen, maar de verslaving was steeds te sterk. Door de film ‘De Vervangers’ realiseerde zij zich dat de tabaksindustrie haar als kind met opzet verslaafd had gemaakt. “De tabaksindustrie noemt kinderen ‘replacement smokers’, die de plaats moeten innemen van de vroegtijdig overleden rokers. Dat laat ik met mijn drie kinderen niet gebeuren. De tabaksindustrie heeft mij al kapot gemaakt. Van mijn kinderen blijven ze af.”
Lia Breed
Lia Breed (66) is de tweede aangever van het eerste uur. Zij deed namens alle COPD-patiënten aangifte tegen de tabaksindustrie. COPD is een chronische en progressieve longziekte die mensen letterlijk de adem afsnijdt. In Nederland lijden zo’n 600.000 mensen aan de ziekte en volgens het Longfonds lopen nog eens 300.000 mensen groot risico COPD te ontwikkelen. Roken is in de meeste gevallen de oorzaak. Lia deed aangifte om met name jonge mensen bewust te maken van het gevaar van roken. “Ik zeg altijd: als je begint met roken speel je Russische roulette. Er is een grote kans dat je er later ziek van wordt. Stoppen is voor veel mensen moeilijker dan ze denken. De verslaving is zo sterk.”
Stichting Rookpreventie Jeugd
Stichting Rookpreventie Jeugd (SRPJ) heeft één helder doel: tabak uitbannen uit de samenleving en roken geschiedenis maken. Dat kan alleen door te zorgen dat er geen nieuwe rokers meer bijkomen. De stichting is mede opgericht door de longartsen Wanda de Kanter en Pauline Dekker. Toen Anne Marie van Veen bij De Kanter begon over de mogelijkheid van een aangifte tegen de tabaksindustrie, bracht deze haar in contact met strafrechtadvocaat Bénédicte Ficq, lid van het Comité van Aanbeveling van SRPJ. De stichting deed in september 2016 samen met Van Veen en Breed aangifte.
stichtingrookpreventiejeugd.nl
NTvG
De vereniging Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG), uitgever van het artsen tijdschrift, besloot in januari 2017 de aangifte te steunen. 250 artsen zijn lid van de vereniging. “Onze missie is het verspreiden van kennis en daar past deze stap goed in´, stelde hoofdredacteur Yolanda van der Graaf. “Helaas kunnen dokters geen accijnzen verhogen en het aantal verkooppunten verminderen. Wel kunnen we collega´s steunen die zich hard maken tegen roken.”
www.ntvg.nl
KWF Kankerbestrijding
Jaarlijks sterven er zo’n 45.000 mensen als gevolg van kanker. KWF Kankerbestrijding bestrijdt de ziekte door onderzoek te financieren, beleid te beïnvloeden en kennis te delen. KWF heeft daarvoor jaarlijks ruim 100 miljoen euro te besteden. De organisatie sloot zich in maart 2017 aan bij de aangifte. KWF wil met de aangifte vooral het beeld bestrijden dat zieke rokers alleen zichzelf iets te verwijten hebben. Directeur Rudolphie: “Het gaat hier om een verslaving waar de tabaksindustrie alles aan gedaan heeft om het zover te laten komen. Met deze aangifte leggen we de ‘schuld’ dan ook daar waar hij hoort: bij de tabaksindustrie.”
www.kwf.nl
ClaudicatioNet
Stichting ClaudicationNet, die 1.871 oefen- en fysiotherapeuten, huisartsen en vaatchirurgen representeert sloot zich in mei 2017 aan. Vaatchirurg en ClaudicatioNet-voorzitter Joep Teijink. “De dagelijkse, schrijnende confrontatie met ernstig geïnvalideerde patiënten, die zonder tabaksverslaving nooit deze aandoening hadden gekregen, sterkt ons in het doen van deze aangifte.”
www.claudicationet.nl
Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK)
NFK is de federatie van negentien aangesloten kankerpatiëntenorganisaties. In Nederland zijn zo’n 580.000 kankerpatiënten. Elk jaar wordt bij ruim 100.000 mensen de diagnose kanker gesteld. “Veel mensen realiseren zich niet hoezeer sigaretten echte moordenaars zijn. Zo’n 30% van alle sterfte door kanker wordt veroorzaakt door roken. Mensen krijgen nog veel meer schadelijke stoffen binnen dan dat ze denken. Dat moet nu eindelijk eens stoppen”, aldus Arja Broenland, directeur-bestuurder van NFK, in juni 2017.
nfk.nl
Charlotte Pelt en Joost Walraven
In november 2017 stapten twee rokers die vooralsnog niet ziek zijn als gevolg van hun verslaving naar voren. Charlotte Pelt (25) en Joost Walraven (40) besloten aangifte te doen tegen de tabaksindustrie die hen respectievelijk al 10 en 28 in haar greep houdt. Pelt: “Ik wil heel graag aan de buitenwereld laten zien dat de tabaksindustrie mij en vele anderen verslaafd heeft gemaakt en dat dat buiten onze schuld ligt omdat er zoveel additieven en nicotine in een sigaret zitten, die eigenlijk helemaal niet nodig zijn.”
Nederlands Kanker Instituut-Antoni van Leeuwenhoek
In februari 2018 deed het Antoni van Leeuwenhoek (NKI-AVL) doet als eerste ziekenhuis en onderzoeksinstituut in Nederland ook aangifte. “Iedere dag doen we er bij ons alles aan om patiënten met kanker de allerbeste zorg te geven”, zegt prof. dr René Medema, voorzitter van de Raad van Bestuur van het internationale topinstituut. “Tegelijkertijd zien we de tabaksproducenten willens en wetens mensen verslaafd maken aan het meest kankerverwekkende product dat er is: de sigaret. Het is dweilen met de kraan open.”
www.avl.nl
Parnassia Groep
Parnassia Groep biedt op 400 locaties met 10.000 medewerkers zowel laagdrempelige als specialistische en topklinische gezondheidszorg aan mensen met psychische problemen.
“Onze patiënten zijn extra gevoelig voor de verleiding om te gaan roken. En we weten dat door de rookverslaving deze patiënten gemiddeld 20 jaar korter leven”, aldus Marc Blom, lid van de raad van bestuur.
www.parnassiagroep.nl
Verslavingskunde Nederland
Verslavingskunde Nederland verenigt tien verslavingszorg-instellingen, cliëntenorganisatie Het Zwarte Gat en brancheorganisatie GGZ Nederland. De organisatie stelt: “Tabaksverslaving is een ernstige verslavingsziekte, vergelijkbaar met alcohol- en drugsverslavingen, die grote gezondheidsschade teweegbrengt, dikwijls met de dood tot gevolg. Het moedwillig teweegbrengen van verslaving en zeer schadelijke stoffen toevoegen aan een product, zonder hierover transparant te communiceren, ziet Verslavingskunde Nederland als een zeer laakbaar feit.”
www.verslavingskundenederland.nl
Lentis en Van Mesdagkliniek
Lentis biedt jaarlijks 30.000 mensen geestelijke gezondheidszorg, forensische gezondheidszorg en ouderenzorg in de provincies Groningen, Drenthe en Friesland. De Van Mesdagkliniek heeft plaats voor 260 tbs-patiënten. Roken belemmert vaak de behandeling van patiënten, vertelt Corstiaan Bruinsma, lid Raad van Bestuur van Lentis. ‘Therapie slaat minder aan en medicatie werkt minder. Andere verslavingen zoals die aan alcohol en drugs zijn veel moeilijker te behandelen. En onze medewerkers lopen grote risico’s door het vele roken van onze patiënten.”
www.lentis.n
www.vanmesdag.nl
Accare
Accare is een grote academische organisatie voor kinder- en jeugdpsychiatrie in Noord en Oost Nederland. Jaarlijks behandelt Accare zo’n 13.000 kinderen. “De tabaksindustrie schuwt niet om kinderen en jongeren met marketing- en lobby-strategieën, maar ook met chemische toevoegingen die sneller tot verslaving leiden, over te halen om te gaan roken. Als een van de grotere jeugdhulpinstellingen weten we dat jongeren die psychisch kwetsbaar zijn daar extra gevoelig voor zijn,” zegt Peter Dijkshoorn, bestuurder van Accare.
www.accare.nl
Huisartsen
De Vereniging Praktijkhoudende Huisartsen (900 leden), het Nederlands Huisartsen Genootschap (12.000 leden), de Landelijke Huisartsen Vereniging (11.000 huisartsen) en InEen, vereniging van organisaties voor eerstelijnszorg doen ook aangifte. “Het is ook voor huisartsen niet te verkroppen dat in deze tijd, waarin meer dan duidelijk is dat roken tot grote schade en zelfs tot de dood kan leiden, de tabaksfabrikanten (helaas met succes) blijven proberen onze jeugd verslaafd te maken aan hun product”, schijft VP Huisartsen op haar site.
www.vphuisartsen.nl
www.nhg.org
www.lhv.nl
ineen.nl
MC IJsselmeerziekenhuizen
De ziekenhuizen MC Zuiderzee, MC Emmeloord en MC Dronten, onderdeel van de MC Groep, sloten zich aan bij de aangifte omdat roken de meest vermijdbare oorzaak is van ziekten. Zij stellen: “De doelstellingen van de ziekenhuizen gecombineerd met de afgelegde artseneed door de aan de ziekenhuizen verbonden artsen bieden basis om ook in de preventieve sfeer verantwoordelijkheid te nemen. Het is onaanvaardbaar dat tabaksproducenten er intussen alles aan doen om mensen verslaafd te maken en te houden aan dit zorgvuldig ontwikkelde ziekmakende product.”
www.mcgroep.com
Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde
De Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) behartigt de belangen van belangen van kinderartsen én van kinderen van -9 mnd. tot 18 jaar. De vereniging schrijft: “De NVK maakt zich hard voor zieke kinderen, maar ook voor kinderen die nog niet ziek zijn: sommige ziektes kunnen voorkomen worden. De NVK is van mening dat tabak een onaanvaardbaar risico vormt voor de gezondheid van opgroeiende kinderen, omdat roken het kind door alle fases van zijn of haar ontwikkeling bedreigt.”
www.nvk.nl
Stichting KNMT Fonds Mondgezondheid
Het Fonds Mondgezondheid is een initiatief van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot Bevordering der Tandheelkunde (KNMT), waar ongeveer 10.000 tandartsen, orthodontisten en kaakchirurgen bij zijn aangesloten. Voorzitter Wolter Brands: “De tandarts ziet dagelijks bij rokende patiënten de nare gevolgen van tabak. Roken leidt tot ernstige tandvleesontstekingen, het verlies van tanden en is verantwoordelijk voor 75% van de gevallen van mond- en keelkanker.”
www.knmt.nl
www.fondsmondgezondheid.nl
Vereniging voor Verslavingsgeneeskunde
De Vereniging voor Verslavingsgeneeskunde (VVGN) is de landelijke wetenschappelijke vereniging van verslavingsartsen KNMG en AIOS verslavingsgeneeskunde. Motivatie: “De tabaksproducenten hebben een belangrijk aandeel in het opzettelijk verslaafd maken van (jonge) mensen aan hun ziekmakende en dodelijke product: de sigaret. Deze gedragingen van de tabaksproducenten belemmeren de leden van de VVGN in de uitoefening van hun werkzaamheden en staan op gespannen voet met de artseneed.”
www.vvgn.nl
Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie
Het Prinses Máxima Centrum is volledig gespecialiseerd in kinderoncologie. Het ziekenhuis schrijft: “Het PMC is zich bewust van de zorgwekkende cijfers omtrent de beginleeftijd van roken: 80% van de (latere) volwassen verslaafde rokers is op zeer jonge leeftijd verslaafd geraakt. Dit betekent dat ook een deel van de door aangever behandelde populatie jonge kankerpatiëntjes verslaafd is aan het roken van sigaretten.”
www.prinsesmaximacentrum.nl
KNOV en NVOG
De beroepsverenigingen van verloskundigen (KNOV) en gynaecologen (NVOG) sluiten zich aan bij de aangifte met de motivatie dat “roken de vruchtbaarheid van vrouwen en mannen beïnvloedt. Daarnaast vormt roken tijdens de zwangerschap een ernstig risico voor kind en moeder. Roken verhoogt sterk de kans op complicaties in de zwangerschap, zoals een miskraam en groeivertraging. Kinderen van rokende moeders hebben een grotere kans op wiegendood, astma, gedragsproblemen, luchtwegaandoeningen en oorontstekingen.”
www.knov.nl
www.nvog.nl
Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie
De Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie (NVMO) verenigt 1.100 oncologen en heeft ten doel de kwaliteit van de medische oncologie – in al haar facetten – te bevorderen. Preventie is een belangrijk onderdeel van die doelstelling. De NVMO deed aangifte met de motivatie: “Het moge duidelijk zijn dat onze leden dagelijks geconfronteerd worden met patiënten met kwaadaardige ziekten waarvan een groot deel mede veroorzaakt wordt door het roken. Hier dient tegen opgetreden te worden!”
www.nvmo.nl
Longfonds
Het Longfonds is zowel een gezondheidsfonds en een patiëntenorganisatie. Het fonds helpt mensen met een longziekte, door onderzoek, voorlichting of belangenbehartiging. Roken is de belangrijkste veroorzaker van longziekten, zoals COPD en longkanker. Daarom doet het fonds aangifte. Directeur Michael Rutgers: “Rokers krijgen nog veel meer schadelijke stoffen binnen dan al bekend is. Daarmee worden mensen opzettelijk verslaafd gemaakt. We zien daarvan dagelijks de verschrikkelijke gevolgen. Wij vinden het de hoogste tijd dat het duidelijk wordt wie hieraan schuldig is en dat dit stopt.”
www.longfonds.nl
Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra
De Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) verenigt de acht academische ziekenhuizen in Nederland. De ziekenhuizen doen nu samen aangifte. “Wij zien dagelijks de verwoestende effecten van roken bij onze patiënten. Hoewel de gang naar de strafrechter een zeer ongebruikelijke is, beschouwen wij de producenten van tabak als mede-veroorzakers van dit grote maatschappelijke probleem. Vandaar onze ondersteuning”, aldus prof. dr. Ernst Kuipers, voorzitter van de NFU.
www.nfu.nl
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) is met 90.000 leden onder verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten de grootste beroepsvereniging van Nederland. Een peiling onder de leden leverde in korte tijd meer dan 1000 reacties op; 88 procent is vóór de aangifte. Voorzitter Henk Bakker: “Verpleegkundigen en verzorgenden hebben in hun werk dagelijks te maken met de schrijnende gevolgen van roken. Wanneer het verslaafd maken van mensen aan banden wordt gelegd, kunnen we voorkómen in plaats van genezen.”
www.venvn.nl
