Verkenning euthanasie bij gevorderde dementie

Op 17 oktober heeft Verenso een verkenning gepubliceerd over euthanasie bij gevorderde dementie. Aandacht is er vooral voor de situatie waarin een patiënt eerder een schriftelijk euthanasieverzoek opstelde.

Centrale vraag in de verkenning luidt: ‘Hoe kunnen specialisten ouderengeneeskunde in de praktijk omgaan met een euthanasieverzoek bij een ter zake wilsonbekwame patiënt met dementie en een schriftelijke euthanasieverklaring? Welke dilemma’s komen ze tegen en wat hebben ze daarbij nodig?’

Onderzoek

De verkenning bestond uit het in kaart brengen van onderzoek en evaluaties uit de periode 2007-2017, een ledenpeiling uit 2017 en ledenbijeenkomsten en schriftelijke consultatieronden in 2017 en 2018. Ook is er samengewerkt met specialisten ouderengeneeskunde en onderzoekers uit het Amsterdam UMC, locatie VUmc en het Leids Universitair Medisch Centrum die onderzoek doen op dit gebied.

Dilemma’s

Hoewel in de euthanasiewet (artikel 2 lid 2) staat dat een eerder opgesteld schriftelijk euthanasieverzoek het mondeling verzoek kan vervangen, ligt dit bij mensen met dementie ingewikkeld. Met een euthanasieverklaring alleen wordt namelijk nog niet voldaan aan alle zorgvuldigheidseisen in de euthanasiewet. In de praktijk blijkt het moeilijk te bepalen of er sprake is van een vrijwillig en weloverwogen verzoek van de patiënt. Ook zien we dat patiënten, met of zonder dementie, tijdens het ziekteproces vaak hun grenzen verleggen of de beslissing voor zich uitschuiven. Wie een schriftelijke wilsverklaring heeft opgesteld, mag daar later anders over denken. 

Uitkomsten verkenning

Een belangrijke conclusie van de verkenning is dat er helaas geen eenduidige conclusie getrokken kan worden. De wilsverklaring is geen waardebon die op elk moment kan worden ingewisseld, maar draagt bij aan het proces om te komen tot passende zorg rond het levenseinde, waar euthanasie in uitzonderlijke gevallen een onderdeel van kan zijn.

Uitkomsten

Uit de verkenning kwamen verder de onderstaande zes uitkomsten naar voren:

1. Zorg voor mensen met dementie vraagt om palliatieve zorg. Euthanasie is slechts een van de mogelijke medische beslissingen rond het levenseinde.
2. Tijdig en herhaaldelijk spreken over wensen en verwachtingen is belangrijk in de zorg voor patiënten met dementie.
3. Euthanasie komt zelden voor bij ter zake wilsonbekwame patiënten met dementie en een schriftelijke euthanasieverklaring omdat in de praktijk vaak niet aan de zorgvuldigheidseisen wordt voldaan. Meer duidelijkheid over de professionele invulling van de zorgvuldigheidscriteria is gewenst.
4. Euthanasie bij ter zake wilsonbekwame patiënten met dementie en een schriftelijke euthanasieverklaring is bijzonder complex en vraagt om verhelderend onderzoek.
5. Collegiaal overleg en duidelijke kaders zijn belangrijk bij het afwegen van complexe medische beslissingen rond levenseinde.
6. Maatschappelijke aandacht is nodig voor een reëel beeld over het levenseinde en de waarde van een schriftelijke euthanasieverklaring.

Vervolgstap

Samen met de KNMG zoekt Verenso in een project een antwoord op de vraag: ‘Onder welke voorwaarden is het professioneel verantwoord om euthanasie uit te voeren bij mensen met dementie?’ Doel is om artsen te ondersteunen om professioneel invulling te kunnen geven aan de zorgvuldigheidseisen in de euthanasiewet.

Bron: Verenso

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.