Onderwijs cruciale schakel in structurele besparing van minstens HALF MILJARD op zorgkosten.

44 bestuursvoorzitters, Topmedici, Hoogleraren doen oproep aan ministers van OCW:“Ministers van Onderwijs cruciale schakel in structurele besparing van minstens HALF MILJARD op zorgkosten. 

Het onderwijs staat aan het begin van hervormingen en dus een mogelijkheid om keuzes te maken voor lichamelijke én mentale gezondheid van toekomstige generaties en daarmee ziekte en zorgkosten terug te dringen.”. 

Kans om een structurele besparing van minstens half miljard op zorgkosten te realiseren


Onze zorg dreigt onbetaalbaar te worden, stelt ook het recent verschenen rapport van de Sociaal Economische Raad (SER). Momenteel kost de zorg jaarlijks circa €5.500 per persoon. Dat zal bijna verdubbeld zijn in 2040. De SER beveelt gelukkig aan om in te zetten op preventie. Vooral voor psychische ziekte valt daar veel winst te behalen. Meestal spreken we de minister van VWS hierop aan, maar het zijn vooral ook de ministers van Onderwijs die meer kunnen doen.

Als we het hebben over de (on)houdbaarheid van de zorgkosten, springt de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) er namelijk uit. Met een verwachte vervijfvoudiging in 2060 stijgen deze zorguitgaven het sterkst. Relatief veel zorg wordt besteed aan lichte en matig ernstige psychische klachten. Een gezondere leefstijl kan juist veel van deze klachten voorkomen. Wie meer beweegt heeft een aanzienlijk lager risico om een depressie of angststoornis te ontwikkelen. Wanneer we voldoen aan de beweegrichtlijnen, kan dat tot 22% van de gevallen van depressie voorkomen. Een gezond voedingspatroon is verbonden met een lager risico op depressie en roken is juist verbonden met een hoger risico op psychische ziekte. Meditatie en mindfulness kunnen beschermen tegen stress en psychische klachten. Een gezondere leefstijl versterkt dus mentale veerkracht.  

Voorkomen van psychische klachten

Ook voor het voorkomen van psychische klachten geldt: jong geleerd is oud gedaan. Wij zien hierin een belangrijke verantwoordelijkheid bij de ministers van Onderwijs. Als kinderen, jongeren en jong volwassenen zich eenmaal met klachten melden in de zorg zijn we namelijk te laat. Het onderwijs – en niet de zorg – is dé plek waar zij samenkomen om te leren wat belangrijk is voor hun ontwikkeling en toekomst.

Onderwijsaanbod 

De plannen voor een beter onderwijsaanbod bieden de ministers een gouden kans. De plannen zijn in 2019 aangeboden en wachten op besluiten. In deze plannen staat ‘Bewegen & Sport’ stevig verankerd als een van de negen leergebieden: prachtig! De Wereld Gezondheidsorganisatie waarschuwde niet voor niets recent dat kinderen tegenwoordig zó weinig bewegen, dat het hun lichamelijke en geestelijke gezondheid schaadt. Hun hersenontwikkeling raakt verstoord en hun sociale vaardigheden lijden eronder.

Wij willen verder gaan. We stellen voor om gezondheid nòg steviger neer te zetten in de scholen van de toekomst. Maak van ‘Bewegen & Sport’ het leergebied ‘Gezondheid’. Vul daarvoor ‘Bewegen & Sport’ aan met de onderwerpen Voeding, Ontspanning, Slaap, Seksualiteit en Roken/Alcohol/Drugs, die ten dele al gedekt worden in de voorgestelde leergebieden ‘Mens & Natuur’ en ‘Mens & Maatschappij’. Juist de combinatie van deze onderwerpen in één betekenisvol leergebied biedt grote meerwaarde voor mentale en lichamelijke gezondheid. Door deze verschuiving krimpen leergebieden ‘Mens & Natuur’ en ‘Mens en Maatschappij’ en kan er een leergebied Gezondheid ontstaan, zonder dat dit extra tijd en ruimte opeist. Zo geven we gezondheid en leefstijl een duidelijke plek in ons onderwijs. Onze kinderen kunnen daar leren dat elk leven uitdagingen kent. Ze kunnen ontdekken hoe zij, als individuen èn in verbinding met anderen, deze uitdagingen het hoofd kunnen bieden. We geven onze kinderen zo de beste kans op gezondheid en geluk.

Gezonde leefstijl jongeren

We weten immers dat een gezonde leefstijl op jongere leeftijd bepalend is voor de leefstijl (en daarmee gezondheid) op latere leeftijd. Voor de mentale gezondheid is dit van extra belang. Ongeveer 75% van de psychische ziekten ontstaat vóór het 25e levensjaar. Daarom zien wij brede inzet op een gezonde leefstijl, ook in het MBO, HBO en op de universiteiten als een absolute must.

Maar, horen we u denken, scholen doen toch al van alles op het gebied van gezondheid, beweging, mindfulness? En worden scholen niet horendol van alle thema’s en onderwerpen die op hun bordje terecht komen? Inderdaad werken individuele scholen en leerkrachten met veel inzet mee aan initiatieven zoals De Gezonde SchoolJongeren Op Gezond Gewicht en de verlengde schooldag. Het gaat dan om projecten, die na verloop van tijd weer ophouden te bestaan. Er is namelijk geen structurele en landelijke financiering. Projecten zijn dus veel extra werk zonder duurzaam resultaat. Als we het leergebied Gezondheid tot een vast onderdeel van schoolprogramma’s en -omgeving maken, doen we recht aan de motivatie van scholen en leerkrachten om hun leerlingen de best mogelijke toekomst te bieden. We zorgen er ook voor, dat zij hun doelstellingen kunnen waarmaken zonder een stortvloed aan projecten en initiatieven over zich heen te krijgen.

Potentieel gezondheid

Het leergebied Gezondheid heeft veel potentieel. Naast medische relevantie kan het de toekomstige zorgkosten verlagen. Als we er voorzichtig van uitgaan dat we met de juiste preventie ten minste 2,5% van de psychische ziektelast kunnen voorkomen, zou dit een half miljard euro per jaar aan zorgkosten besparen, nog los van bespaard persoonlijk leed.

Kortom: na de zomer komt de (on)houdbaarheid van de zorg prominent op de politieke agenda, naar aanleiding van de SER, de rekening van de coronacrisis en in het kader van de verkiezingscampagnes. De minister van VWS wordt hierop aangesproken, maar de ministers van onderwijs, mevrouw van Engelshoven en de heer Slob, hebben hierin een essentiële positie en verantwoordelijkheid. Zij kunnen meer doen. Met de hervormingen van het onderwijs voor de deur zijn zij in de unieke positie om niet alleen de lichamelijke maar ook mentale gezondheid van toekomstige generaties te verbeteren en daarmee ziekte en zorgkosten terug te dringen.

Auteurs:

  • Dr. Jeroen Deenik, gezondheidspsycholoog en postdoc onderzoeker, GGz Centraal en UM
  • Drs. Martijn van Winkelhof, publicist, bedrijfskundige en fiscalist
  • Dr. Karine van ’t Land, arts Maatschappij+Gezondheid i.o., Amsterdam UMC

Ondertekenaars:

  • Prof. dr. Wiepke Cahn, Lichamelijke gezondheid bij psychiatrische aandoeningen, UMCU
  • Prof. dr. Erik Scherder, Neuropsychologie, VU 
  • Prof. dr. Thérèse van Amelsvoort, Transitiepsychiatrie, UM
  • Drs. Arjan Theil, Raad van Bestuur GGz Centraal
  • Dr. Peter van Dijken, directeur TNO Gezond Leven
  • Drs. Karen van Ruiten, hoofd Alles is Gezondheid
  • Drs. Joep de Groot, bestuursvoorzitter CZ Groep
  • Drs. Carmen van Vilsteren, boegbeeld Top Sector Life Sciences & Health en directeur Health, TU/e
  • Drs. Gijs Rotteveel, directielid Menzis
  • Drs. Bert van der Hoek, bestuursvoorzitter Trimbos-instituut
  • Drs. Elnathan Prinsen, voorzitter Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie
  • Dr. Hanneke Molema, Nederlands Innovatiecentrum voor Leefstijlgeneeskunde 
  • Drs. Igor Ivakic, directeur Nederlands Centrum Jeugdgezondheid
  • Drs. Clemence Ross, voormalig staatssecretaris VWS
  • Prof. dr. Jim van Os, Psychiatrie, UMCU
  • Angelique Schuitemaker MHA, directeur IPH
  • Dr. Jooske van Busschbach, lectoraat voor Bewegen, gezondheid en welzijn
  • Prof. dr. Witte Hoogendijk, Psychiatrie, Erasmus MC
  • Dr. Thomas Plochg, directeur, Federatie voor Gezondheid
  • Prof. dr. Peter van Harten, Psychiatrie, GGz Centraal en UM
  • Carry Roozemond, directeur-bestuurder Ingrado
  • Prof. dr. Robert Schoevers, Psychiatrie, UMCG
  • Dr. Rogier Hoenders, psychiater en onderzoeker, Lentis
  • Dr. Jentien Vermeulen, psychiater io., Amsterdam UMC
  • Dr. Claire Loots, huisarts, Leading Doctors
  • Prof. dr. Nico van Meeteren, Epidemiologie, UM
  • Prof. dr. Jessica Kiefte-de Jong, Population Health, LUMC Campus Den Haag
  • Prof. dr. Pim Assendelft, Preventie in de Zorg, Radboudumc
  • Drs. Iris de Vries, huisarts en voorzitter Vereniging Arts en Leefstijl
  • Prof. dr. Marcel Olde Rikkert, Geriatrie, Radboudumc
  • Drs. Elise Buiting, arts Maatschappij + Gezondheid, voorzitter KAMG
  • Prof. dr. Niels Chavannes, Huisartsgeneeskunde en Ehealth toepassingen, LUMC, NeLL
  • Dr. ir. Marjan van Erk, Nederlands Innovatiecentrum voor Leefstijlgeneeskunde
  • Prof. dr. Fedde Scheele, Zorginnovatie, Amsterdam UMC en VU 
  • Prof. dr. Jochen Mierau, Aletta Jacobs School of Public Health, RuG
  • Drs. Robert van de Graaf, verslavingsarts, Verslavingszorg Noord Nederland
  • Prof. dr. Koos van der Velden, Public Health, Radboudumc
  • Prof. dr. ir. Jaap Seidell, Voeding en Gezondheid, VUDrs.
  • Pim Hoek, voorzitter NVPMT
  • Dr. Frederike Jörg, senior onderzoeker, UMCG en GGZ Friesland
  • Drs. Wico Mulder, arts Maatschappij + Gezondheid, Nederlands Centrum Jeugdgezondheid
  • Drs. Mischa Anna Selis, psychiater, Mondriaan
  • Drs. Thao Nguyen, huisarts
  • Margo Vliegenthart, oud staatssecretaris VWS en ervaringsdeskundige

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.

Recente artikelen