Na acht jaar weer wakker door een slaappil
ArrayPatiënt met ernstig hersenletsel kan tijdelijk weer praten, lopen en familie herkennen
Een patiënt die acht jaar niet spontaan meer kon bewegen en praten, ging dat weer doen na gebruik van een slaappil. Het opzienbarende, maar tijdelijke effect, is met hersenscans in beeld gebracht waardoor onderzoekers van het Radboudumc en het Amsterdam UMC meer inzicht hebben gekregen in de onderliggende neurofysiologische processen van deze aandoening. Het artikel is gepubliceerd in Cortex.
Ernstig zuurstoftekort
Acht jaar geleden wordt Richard, destijds een man van eind twintig, in het ziekenhuis opgenomen na ernstig zuurstofgebrek. Hij overleeft het, maar loopt ernstig hersenletsel op. Richard is niet meer in staat om te praten, zelfstandig te eten, spontaan te bewegen of zijn familie te herkennen. Hij wordt in een gespecialiseerd verpleeghuis opgenomen.
Willemijn van Erp, specialist ouderengeneeskunde en onderzoeker aan het Radboudumc, was nog in opleiding toen ze Richard leerde kennen. “Het was duidelijk dat Richard ons zag en hoorde”, zegt ze, “maar door zijn hersenletsel was hij nauwelijks in staat om op ons te reageren.’ Deze zeldzame aandoening staat bekend als akinetisch mutisme. Akinetisch staat voor het niet bewust meer kunnen bewegen. Mutisme staat voor de afwezigheid van spraak.
Opzienbarend effect
Er bestaat een kleine kans dat patiënten met deze aandoening tijdelijk herstellen na toediening van het slaapmiddel Zolpidem. Van Erp: “Omdat de situatie van Richard na acht jaar uitzichtloos leek, hebben de familie en ik besloten om dit middel aan Richard te geven. Tegen alle verwachtingen in had Zolpidem opzienbarende effecten. Richard begon na het innemen van de slaappil vrolijk te praten, wilde zijn vader opbellen en bleek zijn broers weer te herkennen. Met enige hulp kon hij zelfs weer uit zijn rolstoel opstaan en stukjes lopen.”
Overactieve hersenen
Onderzoekers van het AmsterdamUMC, onder wie neurochirurg in opleiding Hisse Arnts, hebben met hersenscans de verschillen tussen beide toestanden in beeld gebracht. Daardoor kregen ze informatie die voor Richard en andere patiënten met ernstige vormen van niet-aangeboren hersenletsel van belang kan zijn. Arnts: “Op de hersenscans van Richard zien we overactiviteit in bepaalde delen van de hersenen. Die overactiviteit zorgt voor ruis en legt als het ware de goede hersenactiviteit stil. Wij hebben ontdekt dat het toedienen van dit slaapmiddel deze ongewenste overactiviteit in de hersenen kan dempen, zodat weer ruimte ontstaat voor spraak en beweging.”
Onderzoek gaat door
De onderzoekers presenteren hun bevindingen en een video van Richard in het tijdschrift Cortex. Het onderzoek loopt overigens gewoon door. De positieve effecten van Zolpidem zijn namelijk van beperkte duur. Daarom wordt nu gezocht naar een meer permanente oplossing voor Richard en andere patiënten met deze specifieke vorm van ernstig hersenletsel.
Bron: Radboud UMC
