Standpunt artsenorganisatie over euthanasie biedt handvatten voor arts en patiënt

Artsenfederatie KNMG heeft een ruimer standpunt ingenomen rond euthanasie bij dementie. In het nieuwe standpunt wordt een praktisch kader gegeven waarmee de arts zorgvuldig om kan gaan met euthanasievragen en wilsverklaringen bij dementie. Dit kader biedt ook duidelijkheid aan mensen met dementie en hun naasten ten aanzien van hun rol en verwachtingen.

Wilsbekwaamheid

Dementie kan ingedeeld worden in drie fases: vroeg, midden en late fase. In de eerste twee fasen bestaat er nog (soms wisselende) wilsbekwaamheid ter zake een euthanasieverzoek; in de late fase – vergevorderde dementie – bestaat die niet meer.

De KNMG benadrukt dat er in het geval van euthanasie bij wilsonbekwame mensen met vergevorderde dementie altijd een schriftelijk euthanasieverzoek moet zijn, opgesteld door de patiënt bij wilsbekwaamheid. Het gaat in de late fase om uitzonderlijke situaties, waarbij er sprake moet zijn van ondraaglijk lijden. Verder mogen er geen contra-indicaties zijn, waarbij de patiënt duidelijk aangeeft geen euthanasie meer te willen (ofwel verandering van mening).

Ondraaglijk lijden

Daar waar in de vroege fase en middenfase nog wel met de patiënt over de wens en het lijden gecommuniceerd kan worden, kan dat in de late fase niet meer. Indien de communicatie ontbreekt is het dus een bijzonder complexe situatie waarbij ingeschat moet worden of de wens van de patiënt beschreven in de wilsverklaring van toepassing is. In het standpunt wordt de arts sterk aanbevolen om zich multidisciplinair verband en door inzet van deskundigen ter zake te laten adviseren.

Euthanasie tijdig bespreken

Het is cruciaal dat de patiënt zijn wensen kan aangeven op het gebied van zorg en behandeling. Ook de communicatie van de (huis)arts is erg belangrijk. Die kan zich laten adviseren door de specialist ouderengeneeskunde en andere professionals die in de zorg betrokken zijn. Een euthanasiewens moet met regelmaat bevestigd worden om in een fase van wilsonbekwaamheid nog van waarde te kunnen zijn. Dat is een verantwoordelijkheid van arts én patiënt, en dient proactief benaderd te worden.

Bij te voorspellen wilsonbekwaamheid is het van groot belang om te anticiperen op situaties als vijf vóór en vijf over twaalf. Euthanasie is geen recht van de patiënt en geen plicht voor de arts. Het standpunt van de KNMG biedt handvatten voor arts, patiënt en naasten om hier op een respectvolle en zorgvuldige manier mee om te gaan.

Amnon Weinberg is Specialist Ouderengeneeskunde en SCEN (Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland)-arts bij ZBVO

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.