Positie verzekeraars bij inkoop geneesmiddelen geanalyseerd

Wat is de positie van zorgverzekeraars bij de inkoop van geneesmiddelen? In samenwerking met Nefarma heeft het onderzoeksinstituut SEOR-ECRi van de Erasmus Universiteit Rotterdam antwoord op de vraag willen geven. In het Financieele Dagblad van afgelopen zaterdag zijn de bevindingen gepubliceerd.
Het artikel is geschreven door Marco Varkevisser en Stéphanie van der Geest, werkzaam bij het onderzoeksinstituut.Onder de titel “Verbeter informatie farmaciezorg” met als ondertitel “Bij meer vrijheid voor verzekeraars consument tegen polissendoolhof beschermen” schrijven de auteurs het volgende.

Minister Klink van Volksgezondheid wil de wettelijke aanspraak op farmaceutische zorg wijzigen, zodat zorgverzekeraars nog meer vrijheid krijgen om kostenbesparingen te realiseren. Dit heeft voordelen én nadelen. Nu is de wettelijke aanspraak op geneesmiddelen geregeld via een zogeheten positieve lijst met alle middelen die voor vergoeding in aanmerking komen. Het is de bedoeling deze lijst te laten vervallen en de aanspraak op farmaceutische zorg algemeen te omschrijven. Een patient met een te hoog cholesterolgehalte heeft dan recht op een niet nader omschreven cholesterolverlager. Zorgverzekeraars moeten deze algemene aanspraak vervolgens via hun polis concretiseren. Professionele behandelrichtlijnen moeten bij deze nadere invulling een belangrijke rol gaan spelen. Dit stelt hoge eisen aan de onafhankelijkheid, volledigheid en actualiteit van richtlijnen. Door een gebrek aan centrale coördinatie wordt nu nog onvoldoende aan deze voorwaarde voldaan. De oprichting van een nationaal ‘kwaliteitsinstituut’ zou hierin verandering moeten brengen, maar  zover is het nog niet (zie ook de bijdrage van Brouwer e.a. in Het Financieele Dagblad van 12 april.)

Met een algemene omschrijving van de aanspraak op geneesmiddelen nemen de mogelijkheden voor polisdifferentiatie toe. Polissen kunnen, meer dan nu al het geval is, gaan verschillen in de toegang tot geneesmiddelen. Om als consument de aangeboden polissen goed te kunnen vergelijken en een bewuste keuze te maken, is informatie cruciaal. Vooral verschillen in de uiteindelijke kwaliteit van de verzekerde farmaceutische zorg moeten zichtbaar zijn om een afweging te kunnen maken tussen prijs en inhoud.
Anders bestaat het gevaar dat zorgverzekeraars te veel nadruk leggen op kostenbesparingen en te weinig oog hebben voor de kwaliteit van zorg.
Onderzoeken van de Consumentenbond en de Nederlandse Zorgautoriteit laten zien dat het voor consumenten nog erg moeilijk is om op basis van kwaliteit voor een zorgverzekeraar te kiezen. Informatie over het inkoopbeleid en de kwaliteit van gecontracteerde zorg is voor hen nauwelijks beschikbaar. Voor farmaceutische zorg is de situatie niet anders.
Het plan om zorgverzekeraars meer vrijheid te geven bij de inkoop van farmaceutische zorg leidt tot meer keuzemogelijkheden op de zorgverzekeringsmarkt. Hoewel een dergelijke toename past binnen de filosofie van het nieuwe zorgstelsel, is een waarschuwing op z’n plaats. Recent onderzoek dat betrekking heeft op de Zwitserse zorgverzekeringsmarkt (NBER Working Paper No. 13817, februari 2008) laat zien dat consumenten slechter kiezen wanneer de keuze voor een zorgverzekering groter en complexer wordt. Aangezien consumenten via hun keuzegedrag zorgverzekeraars moeten aanzetten tot het inkopen van gezondheidszorg van een goede prijs-kwaliteitverhouding, is het daarom niet voldoende dat meer kwaliteitsinformatie beschikbaar komt. Ook is het verstandig de mogelijkheden voor polisdifferentiatie ten aanzien van het basispakket niet oneindig uit te breiden.