Draaiboek griepgolf leest als scenario griezelfilm

Nederland bereidt zich voor op een wereldwijde epidemie van een nieuw, dodelijk griepvirus. Rampendraaiboeken worden aangepast, en in november volgt er een Europese oefening.

Afgelaste voetbalwedstrijden en kerkdiensten. Scholen, postkantoren en supermarkten die massaal sluiten. Geïsoleerde griepvleugels in verpleeghuizen. En militairen die ziekenhuizen beschermen tegen een stormloop van burgers die – net als 65-plussers, diabetici en hartpatiënten – aanspraak willen maken op het schaarse griepvaccin.

Zomaar een paar maatregelen die worden genomen als in Nederland een griepepidemie uitbreekt van een nieuw virus met de voor mensen zeer gevaarlijke variant H5N1. Ze staan in het draaiboek ‘Bestrijding influenzapandemie’, te vinden op www.infectieziekten.info. Het is opgesteld door de ‘Landelijke Coördinatiestructuur Infectieziektebestrijding’. Daarin zitten GGD-artsen, lokale bestuurders en griepdeskundigen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Eenmaal per week voert dit instituut een ‘signaleringsoverleg’ waarin de situatie in besmettingshaard Azië wordt bekeken.

Het draaiboek bevat landelijke regieaanwijzingen en moet ook gemeenten aanzetten de rampendraaiboeken aan te passen. Het leest als een scenario voor een griezelfilm. Dat een wereldwijde griepepedemie toeslaat, is niet de kwestie. De vorige eeuw telde er drie, waarvan de Spaanse griep wereldwijd minstens twintig miljoen slachtoffers eiste.
De vraag is: wanneer en hoe hevig. In het slechtste geval wordt binnen acht weken dertig procent van de bevolking ziek, berekende het RIVM, belanden 20.000 zieken in een ziekenhuis en overlijden 8.800 Nederlanders aan de gevolgen van de griep.

De kans is groot dat mensen zich thuis afzonderen om besmetting te voorkomen en het openbare leven stil komt te liggen. Vooraf inenten helpt: een kwart vaccineren is de helft minder sterfte. Alleen is zo’n vaccin pas vijf maanden na het uitbreken van de pandemie beschikbaar. Een virusremmer is er al wel, Tamiflu, maar daarvan liggen nu slechts 255.000 doses klaar, al heeft minister Hoogervorst een Europese aanbesteding lopen waarin dit aantal naar 5 miljoen wordt uitgebreid. Op advies van de Gezondheidsraad is bepaald dat in geval van schaarste alleen zorgverleners en 65-plussers, diabeten en hartpatiënten een beroep kunnen doen op de middelen.

Die voorrangsregeling zal niet bij iedereen in goede aarde vallen, zegt epidemioloog Marja Esveld, inspecteur voor de gezondheidszorg. Dat geeft vast en zeker openbare-ordeporblemen, erkent ze. ,,Ga er maar vanuit dat zo’n grieppandemie het dagelijks leven ontwricht.”

Esveld beoordeelt nu de rampendraaiboeken van alle 25 zogeheten veiligheidsregio’s op voorzorgsmaatregelen tegen een pandemie. ,,Een grieppandemie bestrijden is niet meer of minder dan een militaire operatie” zegt ze. Daarnaast becijfert het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu op basis van rekenmodellen of de maatregelen effect sorteren.

In november vindt voor het eerst een Europese pandemieoefening plaats. In januari 2004 oefende het Nederlandse ministerie een papieren pokkenscenario met de vraag of de luchthaven Schiphol al dan niet gesloten moest worden.

Bron: NRC door Wubby Luyendijk-

Redactie MedicalFacts