Perspectieven voor de zorg in een nieuwe coalitie
ArrayAlleen centrumlinkse coalitie lijkt mogelijk
De onderwerpen die deze keer de kiezer hebben beziggehouden zijn vooral de zorg, normen en waarden, onderwijs en (maar dat geldt alleen voor de Partij voor de Vrijheid van Wilders) immigratie. De kabinetsformatie wordt een ingewikkelde puzzel. Een meerderheidcoalitie van twee partijen is na de verkiezingsuitslag van woensdag (gebaseerd op 94,3 procent van de stemmen) niet mogelijk, dus moet er een kabinet komen dat op drie of meer partijen steunt.
Het meest voor de hand ligt daarbij een centrumlinkse regering, bestaande uit CDA, PvdA (die samen drie zetels tekortkomen voor een meerderheid) en een derde partij. Dat zou logischerwijs de SP moeten zijn, de grote winnaar van woensdag. De SP is verantwoordelijk voor het grote verlies van de PvdA. Het niet-aflatende verzet van de SP tegen marktwerking in de zorg is de belangrijkste reden voor de winst van die partij. Maar inhoudelijk lijkt een coalitie van CDA met SP vrijwel ondenkbaar. SP-leider Jan Marijnissen heeft samenwerking met de christendemocraten trouwens voor de verkiezingen uitgesloten. De SP voert al sinds jaar en dag actie voor een ander en socialer beleid in de zorg. Het beleid van schaalvergroting en marktwerking van de afgelopen jaren heeft de kwaliteit van de zorg aangetast. Patiënten voelen zich als een nummer behandeld en werknemers kampen met te hoge werkdruk en uit de hand gelopen bureaucratie. De kiezer die voor de SP koos, is vooral bezorgd over de toekomst van de gezondheidszorg en de betaalbaarheid van de zorg. Klaarblijkelijk heeft de prominente rol van de woordvoerder gezondheidszorg van de SP, Agnes Kant, en haar niet aflatende verzet tegen marktwerking in de zorg de afgelopen jaren effect gehad. 76 procent van de SP-kiezers noemt dit onderwerp als reden om voor die partij te kiezen.
Meer in aanmerking als derde partij komen de ChristenUnie (6 zetels) of D66 (3). Samenwerking van CDA en PvdA met de ChristenUnie is op sociaal-economisch vlak geen groot probleem. De partij van André Rouvoet profileert zich op dit punt als links. Rouvoet noemde een centrumlinks kabinet met zijn partij woensdag zelfs “de enige reële optie”. Problemen met de ChristenUnie zijn er echter wel te verwachten als het om ethische onderwerpen gaat (abortus, euthanasie). Niet met het CDA, wel met de PvdA.